"აქამდე გვქონდა სუს-ი, ახლა გვექნება სუსიკოც" - ცვლილებები ე.წ. ფარული მოსმენების შესახებ კანონში და ახალი "ვეტოს" მოლოდინი - კვირის პალიტრა

"აქამდე გვქონდა სუს-ი, ახლა გვექნება სუსიკოც" - ცვლილებები ე.წ. ფარული მოსმენების შესახებ კანონში და ახალი "ვეტოს" მოლოდინი

"მიყურადება-თვალთვალის სისტემა არის ქვეყნის უსაფრთხოების ნაწილი, ამიტომ ამ კუთხითაც უნდა შეხედოს საკითხს იმ ხალხმა, ვინც მხოლოდ ადამიანის უფლებებზე ლაპარაკობს"

"ჩვენ ადამიანების უფლებებზე უნდა ვიზრუნოთ, მაგრამ ისე არა, რომ მათი უსაფრთხოება დაგვავიწყდეს"

მას შემდეგ, რაც პარლამენტმა საერთო სასამართლოების შესახებ კანონში შესატანი ცვლილებები პრეზიდენტის ვეტოს დაძლევის შემდეგ მიიღო, აშკარად კიდევ ერთი ვეტოს კონტურები გამოიკვეთა. საქმე შეეხება საკანონმდებლო ცვლილებათა იმ პაკეტს, რომლის მიხედვითაც ქვეყანაში ფარული მოსმენების განსახორციელებლად ახალი უწყება - "ოპერატიულ-ტექნიკური სააგენტო" იქმნება. ისევე, როგორც არასამთავრობო სექტორსა და ოპოზიციას, პრეზიდენტსაც პარლამენტის უმრავლესობისგან რამდენიმე განსხვავებული მოსაზრება აქვს, რის თაობაზეც მან საპარლამენტო ფრაქციებს კონსულტაცია შესთავაზა, რაზეც "ქართული ოცნების" უმრავლესობამ უარი განაცხადა... მიმდინარე სასესიო კვირას ცვლილებების პროეტს პარლამენტში განიხილავენ. ყველაზე დიდ წინააღმდეგობას იწვევს ისევ ის საკითხი, რაც გასულ წელს სასკონსიტუციო სასამართლომ არაკონსტიტუციურად სცნო. შეგახსენებთ, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლომ

სრულად დააკმაყოფილა არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და სახალხო დამცველის სარჩელი, ლაპარაკია მუხლზე, რომელიც ე.წ. 2 გასაღების პრინციპს ითვალისწინებს. კანონი დამტკიცებისთანავე გაასააჩივრეს კამპანიაში "ეს შენ გეხება" ჩართულმა ორგანიზაციებმა დ არაკონსტიტუციურად მიიჩნევდნენ რეგულაციას, რომელიც მოსმენებზე კონტროლის მექანიზმს ისევ შინაგან საქმეთა სამინისტროს უტოვებდა.

სასამართლომ მიიჩნია, რომ არსებული მოდელი ქმნიდა პირად ცხოვრებაში ჩარევის მომეტებულ საფრთხეს. საკონსტიტუციო სასამართლომ ამ გადაწყვეტილების აღსრულებისთვის ვადა ხელისუფლებას 2017 წლის 31 მარტამდე მისცა.

ხელისუფლების ოპონენტები მიიჩნევენ, რომ ვერც დღეს მომზადებული საკანონმდებლო ცვლილებები იძლევა ადამიანის უფლებების დაცვის გარანტიას და რომ უსაფრთხოების სამსახურს დაქვემდებარებულ ახალ სააგენტოში ე.წ. გასაღების არსებობა არსებითად არაფერს შეცვლის...

პარლამენტში ცვლილებათა პაკეტის განხილვა ცხარე დებატების ფონზე მიმდინარეობს.

სალომე სამადაშვილი, დეპუტატი "ნაციონალური მოძრაობიდან:

"ნებისმიერი დამოუკიდებელი საკონსტიტუციო სასამართლო ამ კანონპროექტს ხელმეორედ ცნობდა არაკონსტიტუციურად. საკონსტიტუციო სასამართლომ განსაზღვრა, რომ ეს სააგენტო არ შეიძლება ექვემდებარებოდეს საგამოძიებო ფუნქციის მქონე სახელმწიფო სამსახურს".

ოთარ კახიძე, დეპუტატი, "ევროპული საქართველოს" წევრი:

"ახლა ცდილობენ, რომ ცვლილებათა პაკეტი შემოგვასაღონ, როგორც საკონსტიტუციო სასამართლოს განჩინების შესრულება. არადა, სასამართლომ გარკვევით თქვა, ნუ დატოვებთ სუს-ის ქვეშ მოსმენის ფუნქციას, ნეიტრალურ უწყებას მიეცითო!"

მამუკა მდინარაძე, საპარლამენტო ფრაქცია "ქართული ოცნების" ლიდერი:

"კანონზე, ბუნებრივია, ოპოზიციას ყოველთვის აქვს შენიშვნები, ეს არის მათი საქმე, მაგრამ ჩვენ არაერთხელ განგვიცხადებია, რომ ეს არის ყველაზე ოპტიმალური გამოსავალი, ყველაზე დახვეწილი კანონი, რაც შეიძლებოდა ამ სფეროში საქართველოს მიეღო და ჩვენ ვფიქრობთ, რომ ის წარმატებით გაივლის ამ ეტაპებს და ჩვენ მივიღებთ ამ კანონს".

საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარის ირაკლი კობახიძის თქმით კი ფარული საგამოძიებო მოქმედებების შესახებ კანონპროექტთა პაკეტი დათქმულ ვადებში დამტკიცდება.

სოსო ცისკარიშვილი, ექსპერტი:

- მოსმენების ფუნქციის თაობაზე პარლამენტის მიერ მომზადებული კანონპროექტს, ხელისუფლება წარმოგვიდგინეს როგორც დემოკრატიული ნაბიჯს - თურმე შეიქმნა ახალი სააგენტო, რომელიც ამ საკითხს კურირებას გაუწევს, თუმცა იქვე, როგორც უმნიშვნელო საკითხი, ისე გვაცნობეს, რომ ეს სააგენტო სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურს დაექვემდებარება, ანუ აქამდე გვქონდა სუს-ი, ახლა გვექნება სუსიკოც.

წარმომიდგენია, რა შეხმატკბილებულად იმუშავებენ, სავარაუდოდ, გაგრძელდება უკანონო მოსმენების მავნე პრაქტიკა და არაერთი საზარელი ფაქტი, რაც ზედაპირზეც ამოტივტივდა, კვლავინდებურად გამოუძიებელი დარჩება...

მამუკა არეშიძე, ექსპერტი:

- ეს ძალიან მნიშვნელოვანი და საფრთხილო თემაა, რომლის ასეთი საჯარო განხილვა ლამის უკვე უნიკალური შემთხვევაა. ყურადღებით გადავხედე, ევროპის რამდენიმე ქვეყანაში როგორია ამ საკითხისადმი მიდგომა და ფარული მიყურადება-თვალთვალის თემა როგორ არის კანონის ჩარჩოში მოქცეული. ალბათ, მეტყვიან, რომ საფრანგეთში, დიდ ბრიტანეთში, ავსტრიაში და ა.შ. დემოკრატიის სხვა ხარისხია, შესაბამისად, საზოგადოების ნდობა სახელმწიფო ინსტიტუტებისადმი მაღალია, რასაც მეც ვიზიარებ, მაგრამ ის, რომ მიყურადება-თვალთვალის საკითხი ასეთი ღია მსჯელობის თემად იქცა ჩვენს ქვეყანაში, ზემოთ ნახსენები ქვეყნების წარმომადგენლებს მხოლოდ აკვირვებს.

ამ რამდენიმე დღის წინ ამ საკითხზე გერმანელ კოლეგებს ველაპარაკე. იქ კონსტიტუციის დაცვის ფედერალური სამსახურის შემადგენლობაშია გათქვეფილი ეს მიყურადება-თვალთვალის სამსახური ისე, რომ ვერც გაიგებ კაცი, რომელ განყოფილებაშია. სისტემა ისეა გასაიდუმლოებული, რომ მის შესახებ ინფორმაციის მოძიება, ფაქტობრივად, შეუძლებელია. რაც შეეხება ბრიტანეთს, იქ ისეთი მიდგომებია, რომ მიყურადება-თვალთვალის მასშტაბი ძალიან დიდია. იქ არაერთ უწყებას აქვს ამის უფლება, თუმცა, რა თქმა უნდა, მათი კონტროლის მექანიზმიც ძლიერია. უსმენენ არა მხოლოდ ტელეფონებს, არამედ მუდმივად აკვირდებიან სოციალურ ქსელებს, სხვადასხვა ვებგვერდს და ა.შ. და ეს ყველაფერი გამართლებულია ტერორიზმის მაღალი საფრთხით.

ვინმეს თუ ჰგონია, რომ ჩვენთან ეს საფრთხე ნაკლებია, ძალიან ცდება... არ ვამბობ, რომ დღეს და ხვალ ვინმეს ააფეთქებენ, თუმცა ამის გამორიცხვაც არ შეიძლება... არა მხოლოდ საქართველოში, არამედ სამხრეთ კავკასიაში მიმდინარეობს ხვალინდელი პროცესებისთვის საფუძვლის მომზადება, რესურსის დაგროვება... აქედან გამომდინარე, მიმაჩნია, რომ მიყურადება-თვალთვალის სისტემა არის ქვეყნის უსაფრთხოების ნაწილი, ამიტომ ამ კუთხითაც უნდა შეხედოს საკითხს იმ ხალხმა, ვინც მხოლოდ ადამიანის უფლებებზე ლაპარაკობს.

ახალი სააგენტოს საქმიანობასა და მთელ ამ პროცესს ხუთი სახელმწიფო ორგანო გააკონტროლებს. არ ვიცი, ვიღაცამ შეიძლება მიიჩნიოს, რომ ამ ხუთმაგი კონტროლის ბარიერის დაძლევა შეიძლება, მაგრამ ეს - თეორიულად, პრაქტიკულად კი ხელისუფლება საკმაოდ რთულ სისტემას გვთავაზობს. საზოგადოებამ იმაზე უნდა გააკეთოს აქცენტი, რომ ეს ხუთმაგი კონტროლი ზედმიწევნით ზუსტად და გასაგებად იყოს გაწერილი კანონში და მისი განხორციელება დაუბრკოლებლად მოხერხდეს. რაც შეიძლება ავტორიტეტულ და სანდო ადამიანებს უნდა მიუწვდებოდეთ ხელი ამ კონტროლის პულტზე. ჩვენ ადამიანების უფლებებზე უნდა ვიზრუნოთ, მაგრამ ისე არა, რომ მათი უსაფრთხოება დაგვავიწყდეს.

ოპოზიცია და არასამთავრობოები გვთავაზობენ, რომ ეს ახალი სააგენტო აბსოლუტურად დამოუკიდებელი იყოს. რიგითმა მოქალაქემ ვითომ რატომ უნდა დაიჯეროს, რომ ამ დამოუკიდებელი სააგენტოს ხელმძღვანელი ბოლომდე თავისუფალი იქნება პოლიტიკური გავლენებისგან და ისევ არ მოხდება უკანონოდ მოსმენა?! ამ ძალიან საჩოთირო საკითხთან დაკავშირებული კანონი, სამწუხაროდ, აბსოლუტურად სრულყოფილი ვერ იქნება.

- კიდევ ერთი საკითხია ე.წ. მოსმენების საკანონმდებლო ინიციატივასთან დაკავშირებით, რაც უკვე კავშირგაბმულობის კომპანიების უკმაყოფილებას იწვევს. ახალ სააგენტოს, კანონპროექტის მიხედვით, მათი დაჯარიმების და აუდიტის განხორციელების უფლება შეიძლება ჰქონდეს...

- როდესაც ვამბობდი, რომ საჭიროა ამ ცვლილებების დახვეწა, ერთ-ერთ საკითხად ამასაც ვგულისხმობდი. მიმაჩნია, რომ აქ, აშკარად, გაუგებრობაა. რატომ უნდა შეეძლოს საკომუნიკაციო კომპანიების შემოწმება ამ სააგენტოს, როდესაც ამისთვის მარეგულირებელი კომისია არსებობს?! ბუნებრივია, არავითარ შემთხვევაში არ უნდა შეიზღუდოს არც ეს ბიზნესი და არც ამ კომპანიების მუშაობის წესი. ვფიქრობ, აქ დაფიქრებაა საჭირო. (იხილეთ სრულად)

მოამზადა ანა გიორგაძემ