მხიარული სასაფლაო რუმინეთში: ირონიულად სიკვდილის შესახებ, ანუ რას მერჩოდი ტრაქტორო, ჩემთვის ჩრდილში ვიწექი - კვირის პალიტრა

მხიარული სასაფლაო რუმინეთში: ირონიულად სიკვდილის შესახებ, ანუ რას მერჩოდი ტრაქტორო, ჩემთვის ჩრდილში ვიწექი

რუმინეთის სოფელ სეპინცას უჩვეულო სასაფლაო ჩიმიტირულ-ვესელი (Cimitirul Vesel) დაკრძალვის კულტურის უნიკალური ნიმუშია. ხის დაფებსა თუ ბარელიეფებზე არა მარტო გარდაცვლილის ცხოვრების ტიპიურ სურათებია გამოსახული, არამედ ისინი სიკვდილის მიზეზებსაც თვალსაჩინოდ გვამცნობენ: დაეჯახა სატვირთო, მოყვა მატარებლის ქვეშ, ავადმყოფობამ იმსხვერპლა.

ჯვრების უმრავლესობაზე კი ლექსად გამოთქმული ეპიტაფიებია იმ ქვეყნად წასულისადმი, რასაკვირველია რუმინულ ენაზე. ეპიტაფიების უმრავლესობა უხამსიცაა, მასში ნათესავები თუ ოჯახის წევრები არ ერიდებიან გარდაცვლილის ლოთობისა თუ სხვა ჩვეულებების აღნიშვნას.

სეპინცაში პირველი ფერადი ხის საფლავები 1930-იან წლებში გაჩნდა, როდესაც ადგილობრივმა მხატვარმა და მოქანდაკემ სტან იონ პეტრაშმა დაიწყო ჯვრების შემკობა ჩუქურთმებით და სურათების ხატვა მიცვალებულის ცხოვრებიდან – სურათს თან ერთვოდა ირონიული კომენტარები პირველი პირიდან (ანუ თავად მიცვალებულის მხრიდან).

თავდაპირველად მხატვარი უპირატესად მუქი ლურჯი ტონებით მუშაობდა, თუმცა მოგვიანებით თითოეულმა ფერმა თავის სიმბოლური დატვირთვა შეიძინა: მწვანე შეესაბამებოდა სიცოცხლეს, ყვითელი – ბარაქას, წითელი – ვნებას, შავი – სიკვდილს. ამჟამად სასაფლაოზე სხვადასხვა ფორმის დაახლოებით 800 ჯვარია.

ფიგურებსა და ეპიტაფიებში ასახული მოგონებები იდეალიზებული არ არის, მაგრამ სიცოცხლით სავსეა: აქ ხშირია სახუმარო შაირები და სურათები. და თუ ფერადი ჩუქურთმები ჯვრების უმრავლესობისთვის საერთოა, ტექსტი და ბარელიეფები თითოეულ საფლავზე სხვადასხვაგვარია და პროვინციული ცხოვრების ამსახველი: აქ არიან ხისმჭრელები ცულებით, მასწავლებლები წიგნებით და ბავშვებიც, რომლებიც ბურთს თამაშობენ.

იხილეთ ვრცლად