"ბოდიში, თქვენ გელით იჯარის გაძვირება"
...თუ ამას ეკონომიკის სამინისტრო გადაწყვეტს
ეკონომიკის სამინისტროსგან ზოგიერთ მოიჯარეს წერილები მიუვიდა, საიდანაც ირკვევა, რომ თურმე მათ მიერ დაკავებული ფართობების საარენდო ღირებულება უფრო მაღალი ყოფილა, ვიდრე ისინი მეიჯარეს უხდიან. ფასთა შორის სხვაობა მოიჯარეებმა ეკონომიკის სამინისტროს უნდა გადაუხადონ. გადასახდელი თანხა ზოგ შემთხვევაში ათეულ ათასობით ლარია. საუბარია ფართებზე, რომლებიც ეკონომიკის სამინისტროს ბალანსზეა.
სამინისტროში გადაწყვიტეს, რომ საიჯარო ქირა თავის დროზე არარეალურად დაბალი დაწესდა ან გარემოებათა შეცვლის გამო, ქირა რეალობას აღარ შეესაბამება... ეს წესი რამდენიმე წლის წინ იქნა შემოღებული მცირე ფასად ფართის გაქირავებით გადასახადის დამალვის საწინააღმდეგოდ. თუმცა საგადასახადო ორგანოებისგან წნეხის ზრდამ, თუნდაც კანონით გამყარებულ მოთხოვნას არარაციონალური სახე მისცა და ეს კონკრეტული ორგანიზაციების ფინანსურ მდგრადობასაც დაემუქრა.
ამირან გიგუაშვილი (ადვოკატი): "ეს მოიჯარეები სახელმწიფო საკუთრებაში არსებულ ობიექტებს განკარგავენ. ეკონომიკის სამინისტრო, როგორც დაინტერესებული პირი, დაინტერესდა არსებული ხელშეკრულებების პირობებით და გადაწყვიტა, რომ დაფიქსირებული ფასი არ შეესაბამებოდა რეალურ საბაზრო ღირებულებას. ამის უფლება მას კანონით ჰქონდა.
ზოგადად, სახელმწიფო ადმინისტრირების თვალსაზრისით, საგადასახადო ორგანოს ნებისმიერი იჯარის ხელშეკრულების, ნებისმიერი გარიგების საბაზრო ფასის ღირებულების შემოწმების უფლება აქვს. ამას არეგულირებს საგადასახადო კოდექსის 22-ე მუხლი, სადაც პირდაპირ წერია, რომ გადასახადების დაბეგვრის მიზნებისთვის საქონლის მომსახურების ფასი განისაზღვრება საბაზრო ღირებულებით. თუ ადმინისტრაციულ ორგანოს ეჭვი შეეპარა, რომ ხელშეკრულებაში აღნიშნული თანხა არ შეეესაბამება რეალურ საბაზრო ღირებულებას, სახელმწიფოს შეუძლია ეს მუხლი გამოიყენოს, შესაბამისად, მოითხოვოს როგორც ანაზღაურება გაცდენილი პერიოდისთვის, ასევე განსაზღვრულ საჯარიმო სანქციებსაც მიმართოს.
- საბაზრო ღირებულების განსაზღვრა სადავო საკითხია...
- რა თქმა უნდა, საბაზრო ღირებულება ფართო ინტერპრეტირების საშულებას იძლევა, თუმცა ბევრი მექანიზმი არსებობს საიმისოდ, რათა, ერთი მხრივ, მხარეებმა დაადასტურონ თავიანთი ხელშეკრულების ნამდვილობა და შესაბამისობა, მეორე მხრივ, სახელმწიფომაც დაადასტუროს, რომ მითითებული ფასი რეალურ საბაზრო ღირებულებას არ შეესაბამება. ამისთვის არსებობს აუდიტორული დასკვნები, საკონტროლო შესყიდვები, ექსპერტიზა და სხვ. მაგრამ ასეთი რამ მხოლოდ მას შემდეგ ხდება, თუ წარმოიშვება საგადასახადო დავა. შესაბამისად, გადასახადის გადამხდელს უფლება აქვს, ადმინისტრაციული აქტი გაასაჩივროს. ამ შემთხვევაში მტკიცების ტვირთი მასზეა. ანუ მან უნდა დაადასტუროს, რომ ხელშეკრულებაში მოცემული ფასი შეესაბამება საბაზრო ღირებულებას.
- როცა ხელშკრულება ფორმდება მეიჯარესა და მოიჯარეს შორის, ქირის ღირებულების ხელოვნურად შემცირება გამქირავებლის ინტერესშია და ამის გამო დამქირავებელი რატომ უნდა დაზარალდეს?
- საიჯარო თანხის შემცირება შესაძლოა ხელს აძლევდეს როგორც მეიჯარეს, ასევე მოიჯარეს, რათა სახელმწიფოს ნაკლები გადაუხადოს. სახელმწიფო ხომ ბეგრავს საიჯარო ურთიერთობებს და განსაზღვრული პროცენტი საიჯარო თანხიდან სახელმწიფო ბიუჯეტში მიემართება. შესაძლოა, ისე გამოდის, რომ სახელმწიფოს პოზიციიდან ვლაპარაკობ, მაგრამ ფაქტია, რომ მეიჯარე და მოიჯარე საკმაოდ ბევრს სცოდავენ. ხშირად სხვა თანხას აჩვენებენ, ვიდრე რეალური საბაზრო ღირებულებაა. ვაკეში რომ სამოთახიან ბინას 300 ლარად ვერ იქირავებ, ყველამ იცის, მაგრამ ასეთ ჩანაწერს საიჯარო ხელშეკრულებაში ხშირად შეხვდებით".