"ეს არჩევნები გარდამტეხი არ იქნება" - კვირის პალიტრა

"ეს არჩევნები გარდამტეხი არ იქნება"

"ცხადია, "ნაციონალური მოძრაობა" ცდილობდა გიორგი მარგველაშვილის გადაბირებას"

"ხელისუფლებისთვის კადრების საკითხი კვლავ დიდი პრობლემაა"

კიდევ ერთი ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნები ჩაჰბარდა ისტორიას. ეს არის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი გამოცდა საქართველოსთვის, რომელიც ევროკავშირთან ასოცირების ხელშეკრულების ხელმოსაწერად ემზადება. საარჩევნო პროცესში როგორც ადგილობრივმა, ასევე საერთაშორისო ორგანიზაციებმა დარღვევები აღნუსხეს, თუმცა, ეს არ იყო იმგვარი და ისეთი მასშტაბის, რომ არჩევნები დემოკრატიულად არ ჩაითვალოს. არჩევნებამდე ორი დღით ადრე მოულოდნელი მოვლენები განვითარდა პრეზიდენტ მარგველაშვილის ადმინისტრაციაში. თანამდებობები დატოვეს ადმინისტრაციის ხელმძღვანელმა ლაშა აბაშიძემ და მისმა ორმა მოადგილემ, პრეზიდენტის მრჩევლის თანამდებობიდან წავიდა ვანო მაჭავარიანი. ერთ-ერთი ვერსიით, საკადრო ცვლილებები კიევში მარგველაშვილის ადმინისტრაციისა და "ნაციონალების" ფარულ შეხვედრას უკავშირდება. ამ შეხვედრის მონაწილედ ვანო მაჭავარიანიც დასახელდა. ექსპერტ სანდრო თვალჭრელიძესთან საუბარი სწორედ ამ თემით დავიწყეთ.

- გიორგი მარგველაშვილმა აქამდე ყურად არ იღო ბიძინა ივანიშვილის კრიტიკა, რომელიც ვანო მაჭავარიანს შეეხებოდა. მართლაც არ შეიძლება, როცა ქვეყნის პრეზიდენტი ხარ და წარმოადგენ ერთ პოლიტიკურ ძალას, შენი ძირითადი საგარეო პოლიტიკური მრჩეველი იყოს ადამიანი, რომელიც "ნაციონალური მოძრაობის" ერთ-ერთი ლიდერის ოჯახის წევრია. ჩემთვის ცხადია, რომ "ნაციონალური მოძრაობა" ცდილობდა გიორგი მარგველაშვილის გადაბირებას.

არ ვიცი, იყო თუ არა ბატონი ვანო მაჭავარიანი ამაში ჩართული, მაგრამ, ვფიქრობ, პრეზიდენტმა ამ თემაზე დაგროვილი კითხვებისთვის პასუხის გასაცემად, ბოლოს და ბოლოს, სრულიად სწორი გადაწყვეტილება მიიღო.

- რას გულისხმობთ და, თქვენი აზრით, რატომ მიიღო მაინცდამაინც არჩევნებამდე ორი დღით ადრე ეს გადაწყვეტილება?

- არჩევნებამდე ორი დღით ადრე, ამ გადაწყვეტილების მიღებით, პრეზიდენტმა არაპირდაპირ, დიპლომატიური ხერხებით აჩვენა, თუ რომელ პოლიტიკურ ძალას უჭერს მხარს. ასევე, ვფიქრობ, ალბათ რაღაც მოლაპარაკებები ჩვენს დასავლელ პარტნიორებთან გიორგი მარგველაშვილის ზურგს უკან მიმდინარეობდა.

- მარგველაშვილის გარემოცვის მიერ? თქვენი აზრით, რას ეხებოდა ეს მოლაპარაკებები?

- ვიტყოდი, რომ უფრო ვანო მაჭავარიანის გარემოცვის მხრიდან, აქ ძირითადად "ნაციონალურ მოძრაობას" ვგულისხმობ, გვინდა თუ არა, მიხეილ სააკაშვილი დასავლეთში ჯერ კიდევ ინარჩუნებს სერიოზულ ლობის. რას შეეხებოდა ეს მოლაპარაკებები, ვერაფერს გეტყვით. თუმცა ვიმეორებ, - მარგველაშვილმა სწორი გადაწყვეტილება მიიღო. სხვათა შორის, ბიძინა ივანიშვილმა განაცხადა, რომ მარგველაშვილის საკადრო გადაწყვეტილებები მას არ უნდა დაუკავშირდეს... მიუხედავად ამისა, დარწმუნებული ვარ, რომ გიორგი მარგველაშვილმა დასკვნები სწორედ ივანიშვილის კრიტიკიდან გამოიტანა და ამის შედეგად გაათავისუფლა ვანო მაჭავარიანი. ამ განცხადებით ბიძინა ივანიშვილმა მიანიშნა, რომ ზეწოლა არავისზე მოუხდენია და თქვა თავის დროზე ის, რაც თქვა...

- ბიძინა ივანიშვილმა ასევე განაცხადა: "დღევანდელი მთავრობის ძირითადი პრობლემა, რაც გამოიკვეთა, უმუშევრობაა. ამას ყველაზე დიდ შეცდომად მიიჩნევენ, რასაც არ ვეთანხმები. ხელისუფლებამ უნდა შექმნას პირობები, რომ შეიქმნას სამუშაო ადგილები. სამუშაო ადგილები კი უნდა შექმნას ბიზნესმა, რისთვისაც ხელისუფლებამ უნდა შექმნას კონკურენტული გარემო..."

- ეს არის ფილოსოფიური მიდგომა, რომელსაც ჰქვია ნეოლიბერალური კონცეფცია, როდესაც მთავრობა ქმნის კონკურენტუნარიან ბიზნესგარემოს, თვითონ კი საქმეში არ ერევა. ეს არის ერთი მიდგომა, არსებობს სხვაგვარი მიდგომებიც, როდესაც მთავრობა თვითონ არის დაკავშირებული სამუშაო ადგილების შექმნასთან. ვფიქრობ, ბიძინა ივანიშვილის ხედვა სწორია, ვნახოთ, როგორ განვითარდება პროცესები. ივანიშვილი დღეს სამოქალაქო სექტორს წარმოადგენს. სამოქალაქო სექტორის მოვალეობა არ არის მთავრობის ქება...

- მაგრამ ივანიშვილს მთავრობა არც ამჯერად გაუკრიტიკებია.

- არ გაუკრიტიკებია, თუმცა არც არავინ შეუქია და თქვა, რომ ბევრია გასაკეთებელი. მისი განცხადებაც, რომ "ქართული ოცნების" შტაბს დისციპლინა აკლია, ვფიქრობ, სწორი ანალიზის შედეგია. ეს კოალიცია ეკლექტიკური წარმონაქმნია, შიგნით არის ძალიან ბევრი განსხვავებული პოლიტიკური ძალა, ასეთ კონგლომერატში დისციპლინა მოიკოჭლებს ხოლმე, რაზეც უნდა იფიქროს პრემიერმა და კოალიციის ამჟამინდელმა ლიდერმა. იმაში, რომ ეს არჩევნები გარდამტეხი არ იქნება, ბიძინა ივანიშვილი იმას გულისხმობდა, რომ ადგილობრივ ხელისუფლებაშიც კოალიცია იქნება და აქამდე არსებული პოლიტიკა გაგრძელდება. ვთქვათ სიმართლე, რომ რეალური დემოკრატია დადგება მომდევნო საპარლამენტო არჩევნებზე, დღეს ჩვენ ვართ დემოკრატიული განვითარების პროცესში. ჩემი აზრით, შემდგომი საარჩევნო ციკლი უკვე ისეთი იქნება, როგორიც ჩვეულებრივ, ევროპულ ქვეყანაში, ყოველგვარი ძალადობისა და გართულებების გარეშე. რაც შეეხება დღევანდელ მტკივნეულ საკითხებს - კადრების საკითხი რჩება კვლავაც დიდ პრობლემად.

ის, სკანდალი, რაც აჭარაში მოხდა - აჭარის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატსა და ჟურნალისტს შორის დაპირისპირებას ვგულისხმობ, მართლაც აღმაშფოთებელია. მედეა ვასაძის მსგავსი დეპუტატები მხოლოდ ხელისუფლების კი არა, მთელი საზოგადოების პრობლემაა. საქმე ისაა, რომ კადრების შერჩევა სახელისუფლებო უწყებებში ხდება პარტიული ნიშნით და არა პროფესიონალიზმით. ეს პრობლემა იყო წინა ხელისუფლებების დროსაც და დღესაც გრძელდება. საჭიროა მთელი მიდგომის შეცვლა, მხოლოდ ერთი ადამიანის შეცვლა ამ ზოგად პრობლემას ვერ უშველის.

- ჩვენში ბევრს მიაჩნია, რომ საქართველოს ევროინტეგრაციის პროცესის საპასუხოდ რუსეთი ჩვენი ოკუპირებული ტერიტორიების საბოლოო ანექსიას მოახდენს, თუმცა "ბი-ბი-სისთვის" მიცემულ ინტერვიუში საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა ირაკლი ღარიბაშვილმა განაცხადა: "ანალიზის მიხედვით, რუსეთს არ აქვს ამ ორი დე ფაქტო ტერიტორიის, დე ფაქტო მთავრობების ანექსიის განზრახვა." ამ განცხადებისთვის პრემიერი ზოგიერთი პოლიტიკური ძალის წარმომადგენლებმა გააკრიტიკეს. განცხადებას გამოეხმაურა თავდაცვის მინისტრი ირაკლი ალასანიაც, რომლის თქმითაც, - რუსეთი რას იზამს, ეს პრემიერმა კი არა, მამა ღმერთმაც არ იცის. ეს ზოგიერთმა ექსპერტმა პრემიერსა და თავდაცვის მინისტრს შორის უთანხმოების მორიგ ნიშნად მიიღო.

- თავშივე ვიტყვი, მათ შორის უკმაყოფილებას ვერ ვხედავ, მათი ურთიერთობები ცივილიზებულ ფორმას არ სცდება. რასაკვირველია, ყველას აქვს თავისი აზრი. ვფიქრობ, ღარიბაშვილის წინააღმდეგ აგორებული კრიტიკის ტალღა უსამართლო იყო, და მან სრულიად სწორი პროგნოზი გააკეთა. თუმცა, ირაკლი ალასანიას ნათქვამიც სიმართლეს შეესაბამება, რადგან რუსეთის მოქმედებები, როგორც წესი, ლოგიკის ჩარჩოებში არ ჯდება. ჯერ კიდევ 1866 წელს ტიუტჩევმა დაწერა: Умом Россию не понять. ეს დღემდე გრძელდება, თუმცა მეჩვენება, რომ ყირიმის ისტერიის მერე რუსეთი ნელ-ნელა მიხვდა, რა ემუქრება და მეტ-ნაკლებად ჩაჯდა ცივილიზებული ურთიერთობის ჩარჩოებში. ყოველ შემთხვევაში აღმოსავლეთ უკრაინაში მას აქტიური საომარი მოქმედებები არ უწარმოებია. ასოცირების ხელშეკრულება, რუსეთის ფაქტორის გათვალისწინებით, საქართველოს საფრთხეს არ უქმნის, ეს თქვა ღარიბაშვილმაც. ვფიქრობ, უფრო მძიმე იქნება სექტემბერი, როცა ნატოს უელსის სამიტი გაიმართება და მაპ-ზე იქნება ლაპარაკი. ეს უფრო აშფოთებს რუსეთს და პუტინის ადმინისტრაციის მიერ ეს სიტუაცია სხვაგვარად იქნება განხილული. დასავლელი პარტნიორები მაპ-ზე სიფრთხილით ლაპარაკობენ და რუსეთთან ინტენსიურ მოლაპარაკებებს აწარმოებენ. ჩემი აზრით, მოგვიწევს, ამ ეტაპზე მხოლოდ ასოცირების ხელშეკრულებით შემოვიფარგლოთ და ამ რეალობიდან წარვმართოთ ჩვენი საგარეო პოლიტიკა.

- "ყველაზე ტვინგაყინულებისთვის კიდევ ერთხელ განვმარტავ, რომ რაზეც ჩვენ ვსაუბრობთ, ეს არის ჩვენი ქვეყნის თავდაცვის სისტემა და არაფერი აქვს საერთო ანტისარაკეტო სისტემასთან." - ეს განცხადება ირაკლი ალასანიამ გააკეთა. ბევრმა მიიჩნია, რომ "ტვინგაყინულებში" ალასანია შეიძლება ხელისუფლების იმ წარმომადგენლებსაც გულისხმობდა, ვინც თქვა, რომ თავდაცვით სისტემებთან დაკავშირებით ალასანიამ თავის დროზე განცხადების გაკეთება იჩქარა.

- ვის გულისხმობდა "ტვინგაყინულებში", ეგ ირაკლი ალასანიას ჰკითხეთ. მიმაჩნია, ამ სისტემების თაობაზე განცხადება შესაფერის დროს გაკეთდა. არ მჯერა, რომ ეს განცხადება შეთანხმებული არ ყოფილიყო გუნდის შიგნით. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ის არ ყოფილა სერიოზული პოლიტიკოსი.

- როგორ შეაფასებთ აფხაზეთში მიმდინარე პროცესებს? ცნობილია, რომ დე ფაქტო პარლამენტის გადაწყვეტილებით, ოკუპირებულ აფხაზეთში - გალის, ტყვარჩელისა და ოჩამჩირის ე.წ. ადმინისტრაციებთან არსებული კომისიის რეკომენდაციით გაცემული პასპორტები უკანონოდ გამოცხადდა. საქმე შეეხება 25-26 ათას ეთნიკურ ქართველს.

- ცხადად ჩანს, რომ აფხაზეთში რაც ხდება, რუსეთის მიერაა ინსპირირებული. ჩემი აზრით, პასპორტების ლეგიტიმაციის გაუქმება მიანიშნებს, რომ არ გამოირიცხება რაღაც სახის რეფერენდუმის ჩატარება, რომელზეც რუსეთთან ასოცირების საკითხი იქნება დაყენებული და ამ პროცესში ქართველების მონაწილეობა მათთვის არახელსაყრელია. ყველაფერი დამოკიდებული იქნება იმაზე, როგორ წარიმართება ჩვენი ნატოსთან ურთიერთობები. თუ საქართველო ნატოს დაუახლოვდა, ალბათ ჩაატარებენ ამ რეფერენდუმს და აფხაზეთი გადაწყვეტს რუსეთთან მიერთებას, თუ ასე არ მოხდა, ეს რეფერენდუმი არ ჩატარდება. მეჩვენება, რომ რუსეთი სხვადასხვა სცენარისთვის ემზადება. ამ მიმართულებით ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანი იყო ირაკლი ღარიბაშვილის განცხადება, როდესაც მან ოსებს და აფხაზებს ასოცირების ხელშეკრულებით სარგებლობა შესთავაზა. ეს მისასალმებელია, რადგან ასეთი განცხადებები სახალხო დიპლომატიის იერსახეს იღებს. მგონია, ამ მიმართულებით უფრო აქტიურად უნდა გავაგრძელოთ მუშაობა ზაფხულის განმავლობაში. რუსეთის მხრიდან აფხაზეთში გადადგმული ნაბიჯები და ჩვენი ტერიტორიების მიერთების საფრთხე არის ერთგვარი გაფრთხილება საქართველოსა და მისი ხელისუფლებისთვის. აშკარაა მინიშნება - ნუ დაუახლოვდებით ნატოს! რუსეთისთვის ეს სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია. ჩვენ უმნიშვნელოვანესი არჩევანის გაკეთება მოგვიწევს, ვეცადოთ ოსებთან და აფხაზებთან ურთიერთობების რაღაც დონეზე დამყარებას, თუ ძალიან სწრაფად შევიდეთ ნატოში და შემდეგ ვნახოთ მომენტი, როდესაც სამხედრო ოპერაციის ჩატარება იქნება შესაძლებელი. ეს არჩევანი აუცილებლად დადგება და ამ გადაწყვეტილებისას ჩვენი მოქმედება ორ-სამ სვლაზე კი არ უნდა იყოს გათვლილი, არამედ მთელ თამაშზე.

- კიდევ ერთი საარჩევნო ციკლი დასრულდა ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებით, როგორ შეაფასებთ საარჩევნო პროცესს, რამდენად თავისუფალი იყო საარჩევნო გარემო?

- ამ საარჩევნო პროცესის ყველაზე დიდ პრობლემად "ნაციონალურ მოძრაობას" და მათ მიერ არჩეულ სტრატეგიას მივიჩნევდი. ადამიანები, რომლებიც ცხრა წლის განმავლობაში სუნთქვის საშუალებასაც არ გვაძლევდნენ, უცებ დაჩაგრულის პოზიციიდან ალაპარაკდნენ.

"ნაციონალების" მიმართ ადამიანთა პროტესტი იმდენად დიდია, წაქეზება არ იყო საჭირო. დარწმუნებული ვარ, ყველა დაპირისპირება, რაც მათთან მოხდა, იყო სპონტანური და იმ უსამართლობის გამოძახილი, რაც ცხრა წლის განმავლობაში ქვეყანაში მეფობდა.

პოლიტიკური კულტურა ყველგან სხვადასხვაა, თან ქართველები ემოციური ხალხი ვართ, ამიტომაც ვნახეთ კვერცხების სროლაც, შეხლა-შემოხლაც და პატარ-პატარა დაპირისპირებებიც, თუმცა მიმაჩნია, რომ მნიშვნელოვანი არაფერი მომხდარა.

ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნები საკმაოდ რთულია. ბევრი ადამიანია ამ პროცესში ჩართული. დააკვირდით, როგორ მიდის არჩევნები საფრანგეთში ან ესპანეთში... შემთხვევით არ დავასახელე ევროკავშირის ორი ქვეყანა, რომელიც თითქოს დემოკრატიის შუქურა უნდა იყოს, მაგრამ ამგვარი პროცესები იქაც ვითარდება. ამ არჩევნებში სახელმწიფო რესურსი ნაკლებად იყო გამოყენებული, გაცილებით ნაკლებად, ვიდრე იმ ადგილობრივი არჩევნებისას, რომელიც "ნაციონალების" ხელისუფლებაში ყოფნის დროს ტარდებოდა და რომელიც არჩევნების კარიკატურა იყო. ახლა კი ნამდვილი არჩევნები ჩატარდა. ექსცესები ახლაც იყო და ალბათ მომავალშიც იქნება, ამის გარეშე ქართველი ხალხი ვერ არსებობს. ვწუხვარ, მაგრამ ნოდარ ლადარიასაც და ზურაბ ჭიაბერაშვილსაც და მათნაირ ადამიანებს ალბათ ცემა კიდევ არ ასცდებათ.

- თუმცა შესაძლოა სახელმწიფოც გვარიანად დაზარალდეს, თუ ამგვარმა ანგარიშსწორებამ ფართო მასშტაბი მიიღო.

- ლადარიას და ჭიაბერაშვილის შემთხვევა საარჩევნო ჭრილში ნამდვილად არ არის განსახილველი, ეს იყო ორი ახირებული ახალგაზრდის პირადი ინიციატივა, რასაც ანგარიშსწორებასაც ვერ დავარქმევთ. ქართველები ხშირად აგრესიულად ვიქცევით, ეს ჩვენი ხასიათის თვისებაა და ვერაფერს ვიზამთ, თუმცა მეეჭვება, რომ ამგვარმა ფაქტებმა ფართო ხასიათი მიიღოს.

- როდესაც ამ ინტერვიუს ვწერთ, ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნების შესახებ მხოლოდ ეგზიტპოლების შედეგებია ცნობილი...

- მეც მხოლოდ წინასწარ მონაცემებზე შემიძლია საუბარი. ყველა ელოდა, რომ "ქართული ოცნება" გაიმარჯვებდა. სხვათა შორის, დავით ნარმანიამ იმავე ეგზიტპოლების შედეგების მიხედვით საკმაოდ მაღალი პროცენტები მიიღო და შესაბამისად, მოვლენების ნებისმიერი სცენარით განვითარების შემთხვევაში (იქნება თუ არა მეორე ტური) შეგვიძლია ვთქვათ -

თბილისი ის ადგილია, სადაც საბოლოოდ დასრულდა კოაბიტაცია. ისე, სავარაუდოდ, ნარმანიას მაგივრად თბილისისთვის უფრო მისაღები კანდიდატი რომ ყოფილიყო, გაუთავებელი საუბარი არ იქნებოდა იმაზე, დაინიშნებოდა თუ არა მეორე ტური.

სხვათა შორის, პირადად ვიცნობ დავით ნარმანიას, ის კარგი ეკონომისტი და მენეჯერია, კარგი მინისტრი იყო და დარწმუნებული ვარ, კარგი მერი იქნება.

მას მერე, რაც ხელისუფლების ყველა შტოში "ქართული ოცნება" იქნება წარმოდგენილი, მას უკვე ნამდვილად მოუწევს მთელ ქვეყანაზე პასუხისმგებლობის აღება.

ამიერიდან ზუსტად გვეცოდინება, რომელია ის პოლიტიკური ძალა, რომელსაც პასუხი უნდა მოვთხოვოთ. აქამდე ხან კოაბიტაციას ბრალდებოდა რაღაცები, ხან - ექსპრეზიდენტს, რომელიც "ქართული ოცნების" გამარჯვებიდან კიდევ ერთი წელიწადი იყო ხელისუფლებაში, ხან - თბილისის მერიას.

ამ არჩევნების შემდეგ ყველა გასაკეთებელ თუ გაუკეთებელ საქმეზე "ქართული ოცნება" აგებს პასუხს.

ნათია დოლიძე