ცომთან "თამაში" - კვირის პალიტრა

ცომთან "თამაში"

მესხეთ-ჯავახეთში არის ასეთი გამოთქმა: "მე ჯავახეთს რა მიშავდა, პური მქონდა ბზესავითა..." ეს კუთხე მდიდარი იყო ხორბლის ჯიშებით და ალბათ, ამიტომ საქართველოს ვერც ერთ კუთხეში ვერ შეხვდებით ფქვილისგან დამზადებულ იმდენ კერძს, რამდენსაც აქ. დიზაინერი ნათია ჯოხაძე-მჭედლიშვილი მესხეთიდანაა, თუმცა ამჟამად გორში ცხოვრობს.

- სულ პატარები ვიყავით, როდესაც ეთერი ბებია კულინარიულ მასტერკლასებს გვიტარებდა - მაშინ ამას ცომთან თამაში ერქვა. ავთანდილ პაპა კი ყველა კენჭზე, ნანგრევზე, ნასახლარზე გვიამბობდა, ხშირად დავყავდით თავის მშობლიურ სოფელ საროში, განსაკუთრებით, თუთობის დროს. არსად არ იყენებენ თუთას ისე ფართოდ, როგორც მესხეთ-ჯავახეთში. მისგან ამზადებენ არაყს, ბაქმაზს, ტყლაპს და ჩირს, რომელსაც თუთის ხმელს ვეძახით. საროს ნასახლარებში იმხელა ხე გვედგა, პაპაჩემის გარდა ვერავინ არხევდა... როგორც ბავშვობას ვერ დავივიწყებ, ისე მესხეთში გატარებულ დღეებს. ისე მიყვარს ჩემი კუთხე, ყველგან მის პოპულარიზაციას ვცდილობ. კერვა ვისწავლე და კერვის გაკვეთილებზეც მესხურ კერძებზე ვსაუბრობ...

- ამას წინათ გამოფენა გქონდათ ბერლინში. იქაც ხომ არ ჩაატარეთ მასტერკლასი?

- ვერ მოვასწარი, მაგრამ გორში, ყოველ კვირა დღეს რომელიმე მესხურ კერძს ვამზადებ და დეგუსტაციაზე ვეპატიჟები მეგობრებს. ამ კვირას თუთმაჯის დღე გვქონდა. ყოველი სადილი მესხური სამკურნალო მცენარეებისგან მომზადებული ჩაით მთავრდება. მესხეთში ხომ ალპური ზონაა, სადაც ბევრი სამკურნალო მცენარე ხარობს. ჩვენს ოჯახში ყოველთვის იყო ბალახისგან ფერშეცვლილი ჩაიდანი, რომელშიც ვაყენებდით კრაზანას, მარმიჭის, ველური პიტნის, გვირილისა და უკვდავას ჩაის. ალბათ, ამის შედეგია, რომ ერთი ბებია 91 წლის მყავს, მეორე - 89-ის.

კულინარიული მასტერკლასი

თუთმაჯი

ხინკლის ცომს ვზელთ და ვყოფთ ორ ნაწილად. ერთ ნაწილს ვაბრტყელებთ მესხური უხლავით. სხვათა შორის, ცომის გასაბრტყელებელი ყველა კუთხეში გვხვდება, მაგრამ უხლავს მათგან განსხვავებული ფორმა აქვს - წამებში ფურცელივით აბრტყელებს ცომს. შემდეგ ცომს გრძლად ვჭრით - დაახლოებით 2მმX3სმ-ზე. ცომის მეორე, გაუბრტყელებელ ნაწილს უფრო მსუქანა და მომცრო ბალიშების ფორმას ვაძლევთ, რომლებსაც აქაურები მურკლებს ეძახიან. მურკლები ერბოში იწვება, ვიდრე ოქროსფერი არ გახდება, და ცალკე თეფშზე ლაგდება კერძის მომზადებამდე.

ამის შემდეგ მარილწყალში ვხარშავთ გრძლად დაჭრილ ცომს, შემდეგ ვუმატებთ წყალში გახსნილ გაწურულ მაწონს. ბოლოს ვყრით მურკლებს. გათანამედროვებულ ქალაქურ ვარიანტში კამას ვამატებთ, მესხეთში კი იქაურ მცენარეს - ქარაძეს (ბოტანიკაში ბარამბოდ არის ცნობილი). უცხო არომატი აქვს, მე ვიტყოდი, ქონდარსა და პიტნას შორის.

თათარბერაკი

თათარბერაკიც ცივ წყალში მოზელილი გაუღვივებელი ცომისგან მზადდება. უხლავით ბრტყელდება. იჭრება საშუალო ზომის კუბებად, შემდეგ ამ ოთხკუთხედებს პატარ-პატარა პეპლების ან კონვერტების ფორმას ვაძლევთ. ვხარშავთ მარილიან წყალში და ვათავსებთ თეფშზე. ზემოდან ჯერ წყალში გახსნილ გაწურულ მაწონს ვასხამთ, შემდეგ ერბოში მოდაღულ ხახვს. როდესაც სუფრასთან მივიტანთ, კერძს დანაყილ ნიორს დავუმატებთ.