"საგარეო ურთიერთობას ტყუილი არ უყვარს, "ოცნებისგან" კი უკვე ბევრი ტყუილი მოვისმინეთ"
"მმართველმა პოლიტიკურმა ელიტამ თავი კი არ უნდა დაიმშვიდოს, საერთაშორისო პარტნიორები ოპოზიციამ შეაცდინა და ამიტომაც არიან ასეთი კრიტიკულიო, უნდა დაფიქრდეს, რატომ არ ენდობიან მის არგუმენტებს"
ევროპარლამენტი საქართველოს შესახებ ანგარიშს, სავარაუდოდ, ივნისში გამოაქვეყნებს. განხილვაზე გატანილი ტექსტიდან უკვე ვიცით, რომ დასავლელმა პარტნიორებმა ჩვენი ხელისუფლების შესახებ მწვავე კრიტიკული მოსაზრებები გამოთქვეს. ასევე კრიტიკულები არიან აშშ-ის სენატორები და კონგრესმენები. თავის მხრივ, ჩვენი ხელისუფლება ცდილობს დასავლელი პარტნიორები დაარწმუნოს, რომ საქართველოში მიმდინარე პროცესების შესახებ მცდარი წარმოდგენა აქვთ, რაშიც დამნაშავე მხოლოდ ქართული ოპოზიციაა. ერთ-ერთი ასეთი სადავო საკითხი, რასთან დაკავშირებითაც "ქართული ოცნება" სტრატეგიულ პარტნიორებს საკუთარ სიმართლეს ვერ უმტკიცებს, ქვეყანაში პოლიტპატიმრების ყოფნა-არყოფნაა. რას ნიშნავს, როდესაც დასავლეთი ყოველგვარი მინიშნების გარეშე, პირდაპირ გვეუბნება, რომ პოლიტპატიმრები გვყავს და რა საფრთხის წინაშე შეიძლება აღმოჩნდეს ქვეყანა, რომლის ხელისუფლება საშინაო თუ საგარეო ასპარეზზე შექმნილ ყველა პრობლემას "დესტრუქციულ" ოპოზიციას მიაწერს? ამ საკითხებზე საერთაშორისო საკითხების ექსპერტი გიორგი გობრონიძე გვესაუბრება.
- ვითარება ნამდვილად არ არის სახარბიელო. აშკარაა, რომ ჩვენს ხელისუფლებას არა აქვს საერთაშორისო ავტორიტეტი. არ დავიწყებ მტყუან-მართლის გარჩევას. არც ის არის უპირობო მოცემულობა, რომ პოლიტპატიმარი უდანაშაულოა.
დასავლელი პარტნიორები ფიქრობენ, რომ ოქრუაშვილის, უგულავასა და რურუას სამართლებრივი დევნის საფუძველი იყო არა იმდენად ჩადენილი დანაშაული, რამდენადაც პოლიტიკური მოტივი. ეს მიუთითებს, რომ ჩვენს სახელმწიფოში სასამართლო გადაწყვეტილება აღქმულია არა როგორც სამართლის აღსრულება, არამედ როგორც პოლიტიკური გადაწყვეტილება.
ნათელია, რომ ჩვენს სასამართლოს არ ენდობიან და ჩვენი ქვეყნის დემოკრატიული განვითარება მწვავე კითხვებს აჩენს - ანუ ჩვენ აღვიქმებით საზოგადოებად, სადაც შესაძლოა არსებობდნენ პოლიტპატიმრები. აქედან გამომდინარე, სამართლებრივი მხარე ნაკლებად საინტერესოა. გასაგებია საქართველოს ხელისუფლების პოზიცია - მან აღასრულა კანონი და დასაჯა დამნაშავეები. თუმცა იმ რეალობიდან გამომდინარე, რომ მსოფლიო საზოგადოებრიობა ჩვენს სახელმწიფო ინსტიტუციებს არ ენდობა, დაპატიმრებული პირებიდან კი ორი ოპოზიციის ლიდერი იყო, ერთი კი ოპოზიციურად განწყობილი ტელეკომპანიის მფლობელი, ხელისუფლების გადაწყვეტილებას პოლიტიკური შეფერილობა ეძლევა. დასავლურ სამყაროშიც აპატიმრებენ პოლიტიკურ ლიდერებს. საფრანგეთის პრეზიდენტიც დაიბარეს დაკითხვაზე და იტალიის პრემიერიც, მაგრამ იქ სახელმწიფო ინსტიტუციებს ენდობიან. მმართველმა პოლიტიკურმა ელიტამ თავი კი არ უნდა დაიმშვიდოს, საერთაშორისო პარტნიორები ოპოზიციამ შეაცდინა და ამიტომაც არიან ასეთი კრიტიკულიო, უნდა დაფიქრდეს, რატომ არ ენდობიან მის არგუმენტებს.
აქ პრობლემა მხოლოდ მმართველ პოლიტიკურ გუნდში, ანუ "ქართულ ოცნებაში" არ არის, საზოგადოდ ჩვენს სახელმწიფოს არ უყურებენ კარგი თვალით. რომელი პოლიტიკური ელიტაც უნდა იყოს ახლა ხელისუფლებაში, ამ ინსტიტუციების გამო ყველას უნდობლად მოეკიდებოდნენ.
ჩვენს ქვეყანაში მსჯავრდადებული სააკაშვილი უკრაინაში პოლიტიკურ დევნილად რატომ აღიქვეს? იმიტომ ხომ არა, რომ დემოკრატიული ღირებულებების მქონე სახელმწიფოდ არ მიგვიჩნევენ და ჩვენს სასამართლო სისტემას არ ენდობიან?! აი, აქ არის ძაღლის თავი დამარხული და სისულელეა იმაზე ლაპარაკი, რომ ვიღაც ჩვენი სუვერენიტეტის შეზღუდვას ცდილობს.
- დემოკრატიულობის მხრივ "ნაციონალური მოძრაობის" მმართველობის დროსაც იყო პრობლემები. ვერც იმას ვიტყვით, რომ სახელმწიფო ინსტიტუციები მეზობელ აზერბაიჯანში უფრო მეტი ნდობით სარგებლობენ, თუმცა ევროპარლამენტარები, ასევე ამერიკელი კონგრესმენები თუ სენატორები, არც "ნაციონალებს" აკრიტიკებდნენ ასე მწვავედ და დღეს არც აზერბაიჯანის ხელისუფლებას უგზავნიან წერილებს. - მე არ მახსენდება ალიევს ან მისი პოლიტიკური გუნდის წევრებს განცხადება გაეკეთებინოთ, რომ ევროპული ოჯახის წევრობა სურთ, ან პრეტენზია გამოეთქვათ კონსოლიდირებულ დემოკრატიაზე. უფრო მეტიც, აზერბაიჯანში საერთოდ არ არის საუბარი დემოკრატიაზე. ამიტომ მათ არც ეტყვიან, თუ რა უნდა გააკეთონ, რათა ევროპის ნაწილად იქცნენ, ისევე როგორც არავინ არაფერს ეტყვის საუდის არაბეთს.
- კი, მაგრამ ჩვენ ევროპული ოჯახის წევრობის სურვილი "ნაციონალური მოძრაობის" მმართველობისას გამოვთქვით... - მართლაც "ნაციონალურ მოძრაობას" ბევრ რამეს პატიობდნენ, იმიტომ, რომ ეს იყო პირველი რეფორმატორული, მოდერნისტული ხელისუფლება, რომელსაც შევარდნაძის ადმინისტრაციასთან შედარებით ძალიან სერიოზული პროგრესი ჰქონდა. მაშინ პირველად ამუშავდა სახელმწიფო ინსტიტუტები და ამან გააჩინა წარმატების განცდა. "ოცნებას" უფრო რთული სასტარტო პოზიცია დახვდა, სუფთა ფურცლიდან არ მოუწია მუშაობის დაწყებამ, 24-საათიან ენერგომომარაგებაზე ზრუნვა არ დასჭირდა. უფრო მეტიც, "ქართული ოცნება" არის პირველი პოლიტიკური ძალა, რომელიც არჩევნებით მოვიდა ხელისუფლებაში. ზვიად გამსახურდია მოვიდა საბჭოთა კავშირის დაშლის შედეგად, ედუარდ შევარდნაძე - გამსახურდიას ხელისუფლების დამხობის შედეგად, სააკაშვილი კი რევოლუციის გზით. რეალურად საქართველოში ნამდვილი დემოკრატიული პროცესი "ქართული ოცნების" ხელისუფლებაში მოსვლით დაიწყო. შესაბამისად, ამ პოლიტიკური ძალისგან დასავლური სამყარო გაცილებით მეტს ელოდა. "ოცნებას" სხვა სტანდარტი უნდა დაენახვებინა. ხელისუფლებაში არჩევნებით მოსული ძალა არჩევნებითვე უნდა მიდიოდეს და არ უნდა ფიქრობდეს, სამუდამოდ დავრჩები ხელისუფლებაშიო. შესაბამისად, ლოგიკურია, რომ "ქართულ ოცნებას" აკრიტიკებენ. "ნაციონალური მოძრაობის" ხელისუფლებას მართლაც ჰქონდა ხარვეზები დემოკრატიაში, მაგრამ პროკურატურის ფანჯრებიდან ხალხი აღარ ხტებოდა.
- თუმცა მათ აწამეს სულხან მოლაშვილი. - დიახ, მაგრამ ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ ბევრ ასეთ საკითხზე იმსჯელა და კრიტიკაც შესაბამისი იყო. თუმცა უნდა ვთქვათ, რომ პოსტრევოლუციური ხელისუფლებებისგან ნაკლებად ელიან დემოკრატიულ სასწაულებს. იმ პერიოდში საქართველოს "დემოკრატიის შუქურაც" კი უწოდეს. რეგიონში მაშინ მართლაც ყველაზე დემოკრატიული ვიყავით. აზერბაიჯანზე, რუსეთზე, ირანზე დემოკრატიული ახლაც ვართ, მაგრამ ეს საკმარისი აღარ არის. ძალიან საინტერესოა, რომ საგარეო პოლიტიკაში "ოცნებას" ისეთი სასტარტო პირობები დახვდა, როგორზეც სააკაშვილი ვერც იოცნებებდა. მაგალითად, ევროპასთან ასოცირების მომზადებუყლი ხელშეკრულება, ევროკავშირთან მიმოსვლაზე დაწყებული მუშაობა...
"ქართულმა ოცნებამ" "ნაციონალებზე" უკეთესი ის გაკეთა, რომ არჩევნებით მოვიდა ხელისუფლებაში. შესაბამისად, პოლიტიკური პროცესი უფრო გაჯანსაღდა, პრეცედენტი შევქმენით, მაგრამ ახლა ევროპასთან უფრო დასაახლოებლად სხვა სტანდარტს ელიან. იმ სახელმწიფოსთვის, სადაც ხელისუფლება დემოკრატიულად იცვლება, ეს სასამართლო აღარ არის დემოკრატიული, პოლიტიკური პროცესი უკვე მეტ გამჭვირვალობას საჭიროებს.
- "ქართული ოცნება" გვარწმუნებს, რომ დღეს სასამართლო გაცილებით დამოუკიდებელია, ვიდრე "ნაციონალების" დროს იყო და პოლიტიკური პროცესიც უფრო გამჭვირვალეა. - კარგი, ვთქვათ, "ნაციონალებმა" მოახერხეს თავიანთი ინტერესების ლობირება და დასავლეთის დეზინფორმაციით მოწამლვა. ჩვენ ხომ ვცხოვრობთ საქართველოში და კარგად გვახსოვს, როგორ დაგვპირდა აწ უკვე ყოფილი პრემიერი, რომ საარჩევნო სისტემა შეიცვლებოდა? პოლიტიკური ზღაპარი, რომ ვითომ მაჟორიტარები ამბოხდნენ და დედაპარტიას დაუპირისპირდნენ, არც ჩვენ დავიჯერეთ და არც დასავლელმა პარტნიორებმა. ევროპას, მით უფრო ამერიკას, სულ არ აინტერესებს, რა ტიპის საარჩევნო სისტემა გვექნება. მათ აინტერესებთ, რამდენად პასუხისმგებლობით ეკიდება ხელისუფლება საკუთარ დანაპირებს. თუ ხელისუფლება ხალხს არ უსრულებს დანაპირებს, როგორ შეიძლება ის სხვისთვის იყოს სანდო პარტნიორი?
დავუშვათ, ყველაფერი კარგად გვაქვს და არანაირი ცრუ დაპირება არ გაცემულა. ხელისუფლება, რომელსაც ჰყავს დიპლომატიური კორპუსი, მუდმივი წარმომადგენლობები საერთაშორისო ორგანიზაციებში და ლაპარაკობს სახელმწიფოს სახელით, ვერ ახდენს დასავლელი პარტნიორების ინფორმირებას? თუ ასეა, საგარეო პოლიტიკური გუნდის პოლიტიკური პასუხისმგებლობის საკითხი უნდა დასვან.
- სხვათა შორის, "ქართული ოცნების" იმედგაცრუებული მხარდამჭერების ერთი ნაწილი საგარეო მიმართულებით მომუშავე გუნდის შეცვლაში მართლაც ხედავს გამოსავალს. - არა, ეს გამოსავალი არ არის. ეს გუნდი არაფერ შუაშია. ერთ ამბავს შეგახსენებთ - აწ უკვე ყოფილი პრემიერი მამუკა ბახტაძე ხვდება ამერიკის სახელმწიფო მდივან პომპეოს და ამბობს, რომ ანაკლიის პროექტს საფრთხე არ შეექმნება. პომპეო კი ხაზგასმით ამბობს, რომ ეს პროექტი ამერიკის სტრატეგიული ინტერესის საგანია. რა მოხდა? როგორ წავიდა ამ პროექტის საქმე ყველამ ვიცით! ამით ხომ ყველაფერი ნათელია? საქართველოს პრემიერი ამერიკის სახელმწიფო მდივნის გვერდით დადგა და ცრუ დაპირება გასცა. ამას მთელმა მსოფლიომ უყურა. მერე ეს შეუსრულებელი დანაპირები რომან კაკულიამ გაამართლა, ამით რუსული საფრთხე შევაკავეთო. ედუარდ შევარდნაძეს ტერაქტი მოუწყვეს, მაგრამ ბაქო-ჯეიჰანის პროექტი მაინც განხორციელდა. სახელმწიფომ სტრატეგიული ინტერესი საფრთხეზე მაღლა დააყენა. დღევანდელი ადმინისტრაციისგან განსხვავებით, შევარდნაძეს პრეზიდენტმა ელცინმა დაურეკა და პირდაპირ უთხრა, არ უნდა გააკეთოო. ე.ი. შევარდნაძემ საერთაშორისო ვალდებულება პირადი უსაფრთხოების რისკის ფასად შეასრულა. საგარეო ურთიერთობას, დიპლომატიას ტყუილი არ უყვარს, "ქართული ოცნებისგან" კი უკვე ბევრი ტყუილი მოვისმინეთ.
- თქვენი ვერსიით, ხელისუფლება დანაპირებს არ თუ ვერ ასრულებს?
- არ ვიცი, ჩვენი ტიპის სახელმწიფოსთვის არსებობს ცდუნება, მოახდინოს ძალაუფლების კონსოლიდაცია და ყოველ წუთს გაიხსენოს ყოფილი ხელისუფლების მანკიერებები. მთავარი გამორჩათ - ყოფილი ხელისუფლება იმიტომ გახდა ყოფილი, რომ მისი ქმედებები მიუღებელი იყო ხალხისთვის. ძალზე არარელევანტურია ჩვენი ხელისუფლების ცდა დაარწმუნოს ამერიკა, ჩემმა ოპოზიციამ დაგაბოლაო. თითქოს ამერიკას 9 ჰექტარზე გაშენებული საელჩო არ ჰქონდეს და თავად ვერ იღებდეს აქედან ინფორმაციას. ძალიან არასერიოზულია ასეთი დამოკიდებულება.
- მაგრამ კინზინგერი იმედს გამოთქვამს, რომ 8 მარტის შეთანხმება შესრულდება და დასძენს, რომ დემოკრატიულობის შედეგით ყველა კმაყოფილი ვერ იქნება. ეს გაცილებით უკეთესი გზაა, ვიდრე ის, რომ მთელი ცხოვრება ერთი ადამიანი გკარნახობდეს, როგორ იცხოვრო; ეს უკეთესი გზაა, ვიდრე რუსეთის ბრჭყალებში ყოფნაო. ამით რა მინიშნებას გვაძლევს ამერიკელი კონგრესმენი? - ძალიან საინტერესო გზავნილია და მინიშნება იმაზე, რომ ამერიკა დაინტერესებულია პარტნიორ სახელმწიფოში დემოკრატიული პროცესებისა და შეთანხმებების ერთგულებით. მთავარი მაინც შეთანხმებების დაცვაა. აინტერესებთ, დადასტურდება თუ არა ეჭვები ირანული ფულის საქართველოში გათეთრებასა და "ქართული ოცნების" რუსულ ხელისუფლებასთან ფარულ კავშირებზე. რომც არ დადასტურდეს, ამან ჩვენ უკვე დაგვაზარალა. ამის მერე ცივილიზებული სამყარო ყოველთვის ეჭვით დაგვიწყებს ყურებას.
ხათუნა ბახტურიძე