სახლი, რომელსაც "მზის შვილები" ათბობენ - რეპორტაჟი ქედელის მცირე საოჯახო ტიპის დაწესებულებიდან - კვირის პალიტრა

სახლი, რომელსაც "მზის შვილები" ათბობენ - რეპორტაჟი ქედელის მცირე საოჯახო ტიპის დაწესებულებიდან

ანდროს აქ ყველა პიკასოს ეძახის, იმიტომ, რომ არაჩვეულებრივად ხატავს. თუ ვინმე ძალიან მოსწონს, ყველაზე ლამაზ ნახატს ჩუქნის. თავდაპირველად ისეთ ადამიანებს ხატავდა, რომლებსაც ცარიელი თვალები და ღია პირი ჰქონდათ. წლებთან ერთად მისი ნახატები გაფერადდა...

"მაინტერესებს, დედა როგორია. მენატრება მამა, ძმა, და. მინდა ერთხელ მაინც ვნახო. კიდევ ტელეფონი მინდა, გოგოებს რომ დავურეკო. არა მყავს შეყვარებული, მინდა, რომ თბილისელი გოგო მოვიყვანო ცოლად"

2016 წლის 21 მარტი. ბოდბისხევის საჯარო სკოლის მეათე კლასის მოსწავლეებს ბიოლოგიის მასწავლებელი დაუნის სინდრომის შესახებ გაკვეთილს უტარებს. მათ დღეს პირველად გაიგეს, რომ მსოფლიო 21 მარტს დაუნის სინდრომის საერთაშორისო დღეს აღნიშნავს. უკვე ისიც იციან, რომ ამ სინდრომის მქონე ადამიანებს 46 ქრომოსომის ნაცვლად ერთით ზედმეტი - 47 ქრომოსომა აქვთ. გაკვეთილის დამთავრების შემდეგ, მოსწავლეებმა ჯერ დაუნის სინდრომის სიმბოლოები - ფერადი წინდები დახატეს, შემდეგ ყვითელი ქაღალდისგან გამოჭრილი მზეები დაიბნიეს გულზე და ეზოში ფლეშმობი მოაწყვეს: "46+1".

სოფელში დაუნის სინდრომის მქონე არც ერთი ადამიანი არ ცხოვრობს და წარმოდგენის შემდეგ მოსწავლეები "მზის შვილების" (ასე უწოდა მათ მსოფლიომ) მოსანახულებლად გაემგზავრნენ...

ბოდბის მონასტრის მიმდებარე ტერიტორია, თემი "ქედელი". მცირე საოჯახო ტიპის საცხოვრებელში 22 შშმ პირი ცხოვრობს, მათ შორის სამი დაუნის სინდრომის მქონე ბენეფიციარია.

მასპინძლები ემოციას სხვადასხვანაირად გამოხატავენ, ზოგი ტაშს უკრავს, ზოგიც ჩუმად არის და ახალი ნაცნობების დანახვა უხარია... პირველად ხელოვნების ოთახში შევდივართ, დაწესებულების ერთ-ერთი დამფუძნებელი გვეუბნება, რომ აქ ბენეფიციარები ხატვას, ქსოვასა და ძერწვას ეუფლებიან. ნახატები, სამკაულები, თოჯინები - ძნელი წარმოსადგენია, მაგრამ ყველაფერი, რაც ამ ოთახშია გამოფენილი, ამ სახლის ბინადრების შექმნილია.

საოჯახო ტიპის დაწესებულების დამფუძნებელი და მენეჯერი თეა ყარაგოზიშვილი გვეუბნება, რომ ბენეფიციარებისთვის საქმიანობა თერაპიის ნაწილია და თუკი რაიმეს კეთების და ზედმეტი ენერგიის დახარჯვის შესაძლებლობა არ მიეცათ, აგრესიულები იქნებიან. გარდა ამისა, ისინი ქმნიან პროდუქციას, რომელსაც ყიდიან და აღებული თანხით ისევ მასალას ყიდულობენ. როგორც ადმინისტრაციის წარმომადგენელი გვეუბნება, ამ სახლს სამი "მზის შვილი" ჰყავს: ანდრო, ბორია და მიშა.

პიკასო

პიკასო - ასე ეძახიან 34 წლის ანდრო პოღოსიანს, რომელიც 10 წელზე მეტია აქ ცხოვრობს.

თეა ყარაგოზიშვილი: - ანდრო ჩვენთან 2006 წელს კასპის ბავშვთა სახლიდან მოხვდა. მას ოჯახი არა ჰყავს. კასპის ბავშვთა სახლის ბენეფიციარები არსაიდან მოსულებივით არიან. მათი ისტორია არ არსებობს. ანდრო ჯანმრთელობას არ უჩივის, ენერგიულია, ხატვის არაჩვეულებრივი ნიჭიც აქვს. თუ ვინმე ძალიან მოსწონს, ყველაზე ლამაზ ნახატს ჩუქნის. განსაკუთრებით სამზარეულოში ტრიალი უყვარს. კარგი მეგობარია, ვისაც რაიმე პრობლემა აქვს, მზად არის დასახმარებლად. პიკასოს ვეძახით, რადგან არაჩვეულებრივად ხატავს აბსტრაქციებს.

როცა ჩვენთან მოვიდა, ისეთ ადამიანებს ხატავდა, რომლებსაც ცარიელი თვალები და ღია პირი ჰქონდათ. წლებთან ერთად მისი ნახატები გაფერადდა. ფსიქოლოგები ამბობენ, რომ ის ემოციები, რომელიც ქაღალდზე გადმოაქვს, ბევრად დადებითი და პოზიტიურია.

პირველ წლებში ხშირად იპარებოდა, ხან სიღნაღში და ხანაც სხვა სოფელში ვპოულობდით. ქუჩაში მოწყალების სათხოვნელად გადიოდა. დღეს ანდრო ასე აღარ იქცევა, უკვე იცის, რომ მას თბილი კერა აქვს და მოწყალების თხოვნა არ სჭირდება.

ანდრო პოღოსიანი: - ეს ყვავილია, ეს მდინარე, ეს კუ... მიყვარს ხატვა.

- დღის განმავლობაში კიდევ რას აკეთებ?

- მიყვარს სახლის დალაგება. საჭმლის გაკეთება, ხახვის მოშუშვა.

- ყველაზე მეტად რისი კეთება მოგწონს?

- ბორშჩისა და ჩიხირთმის.

- კიდევ?

- ვბარავ, ვთესავ. მიყვარს ეს საქმეც.

- რაზე ოცნებობ?

- დედაზე. მაინტერესებს, როგორია. მენატრება მამა, ძმა, და. მინდა ერთხელ მაინც ვნახო. კიდევ ტელეფონი მინდა, გოგოებს რომ დავურეკო. არა მყავს შეყვარებული, მინდა, რომ თბილისელი გოგო მოვიყვანო ცოლად.

- ყველაზე მეტად ვინ გიყვარს?

- მზია და თეა.

ინტერვიუს დასრულების შემდეგ ჩამჩურჩულა, სექტემბერში დაბადების დღე მაქვს და ტელეფონი მაჩუქეო. როგორც მითხრეს, ანდრო მობილური ტელეფონით 112-ზე ხშირად რეკავდა და ცრუშეტყობინებებს გადასცემდა, ამის გამო ჩამოართვა დაწესებულების ადმინისტრაციამ.

საცხობში შევდივართ. აქ რამდენიმე ბენეფიციარი პურსა და ფუნთუშეულს ამზადებს... მეორე ოთახში სახელოსნოა, სადაც ხეზე მუშაობენ და ბავშვებისთვის სათამაშოებს ამზადებენ...

დაუნის სინდრომის მქონე 43 წლის ბორია აფაქიძე ხის სათამაშოს აპრიალებდა. მას მძიმე ისტორია აქვს. დედის გარდაცვალების შემდეგ მასზე მზრუნველობა ოჯახის ახლობელს უკისრია, შემდეგ კი მისი სახლი გაუყიდია და ტყეში მარტო დაუტოვებია. უკვე 4 წელია ბორია ამ სახლის ბინადარია.

თეა ყარაგოზიშვილი: -"ბორია ძალიან თბილი და ყურადღებიანია. სახელოსნოში მუშაობს, ერთად ვამზადებთ ხის სათამაშოებს. უყვარს ბოსტანში ფუსფუსიც. მის გვერდით მუშაობა სიამოვნებაა, სითბოსა და სიყვარულს ასხივებს. ბორიას ფილტვზე აქვს პრობლემა და ვმკურნალობთ... "

დაუნის სინდრომიანი 43 წლის მიშა თუთბერიძე ამ დაწესებულებაში დაარსების დღიდან ცხოვრობს. ის ფერმაში ორ პირუტყვს უვლის. იცის, როდის უნდა წაუღოს საქონელს წყალი და თივა. მისთვის არც ცუდი ამინდია და არც მცხუნვარე მზე, მას ვერაფერი აჩერებს, იცის, რომ პირუტყვი ჰყავს მისახედი. ჩვენ თუ კვირაში ხუთი დღე ვმუშაობთ, ის შვიდივე დღე საქმეს ვერ სწყდება.

საოცარი ჩვევა აქვს - ყოველ დილას, ადგომისთანავე, ყველა ბენეფიციარსა თუ მომსახურე პერსონალს გულზე ადებს თავს და შემდეგ საქმეს შეუდგება.

მიშა, ანდრო და ბორია მზისა და სითბოს მატარებელი ადამიანები არიან და ტექნოლოგიებით გაუხეშებულ სამყაროში გვაძლევენ შანსს, რომ შეგვეძლოს სიყვარული."

ნანიკო ყანჩაველი, საქსოვი სახელოსნოს ხელმძღვანელი:"- ჩვენი სამუშაო კვირა ორშაბათიდან პარასკევის ჩათვლით დღეში რამდენიმე საათს გრძელდება. შემდეგ ვნაწილდებით სხვადასხვა სახელოსნოში და ვიწყებთ მუშაობას. ამ ადამიანებთან ერთად ყოფნა ძალიან სასარგებლოა. ისინი ჩვენგან, ჩვენ კი მათგან ვსწავლობთ ბევრ რამეს.

თემი "ქედელი"

1999 წელს, როცა ქვეყანაში დიდი გაჭირვება იყო, ცოლ-ქმარმა - ლია ხანდოლიშვილმა და გელა ღლიღვაშვილმა გადაწყვიტეს, ეზრუნათ იმ ადამიანებზე, რომლებსაც მათი დახმარება ყველაზე მეტად სჭირდებოდათ. მათი ბენეფიციარების დიდი ნაწილი კასპისა და სენაკის ბავშვთა სახლის ყოფილი აღსაზრდელები არიან. მხოლოდ ერთი ადგილობრივი, სიღნაღელი ბენეფიციარი ჰყავთ.

გელა ღლიღვაშვილი, დაწესებულების დამფუძნებელი: - თემის დაარსების იდეა მაშინ გაჩნდა, როდესაც ჩვენს უნარშეზღუდულ მეზობელს ოჯახის წევრები გარდაეცვალა. ერთხანს ჩემი მეუღლე სოციალური თერაპიის სახლში მუსიკა-თერაპევტად მუშაობდა. ესეც დიდი სტიმული იყო, გაგვეკეთებინა რაღაც ისეთი, რაც ასეთ ადამიანებს ცხოვრებას გაუადვილებდა. ორი წელი ჩვენი თანამშრომელი ქალები სახლებში დადიოდნენ ბენეფიციარებთან და უტარებდნენ სხვადასხვა თერაპიას. ასე აგურ-აგურ ვაშენებდით ამ ყველაფერს, რასაც დღეს თემი "ქედელი" ჰქვია. ჩვენი პირველი შემომწირველი იყო გერმანელი პენსიონერი, რომელმაც პენსიის ოთხი წლის დანაზოგი მთლიანად გადმოგვირიცხა. ექვსი წელი იმ ფულით ფუნქციონირებდა თემი.

ამ ადგილას ადრე სოფელი ქედელი იყო. წყლის პრობლემის გამო, მოსახლეობამ სახლები მიატოვა და ბარში ჩასახლდა. აქ პატარა სახლი მქონდა, სულ სამი ოთახით. ამ ადგილას ავაშენეთ ახალი ნაგებობა, შევიძინეთ მეზობელი მიწის ნაკვეთები და გავაფართოეთ ტერიტორია. ეს ნასოფლარი, სადაც ოდესღაც სიცოცხლე ჩქეფდა, მინდა ისევ გაცოცხლდეს. ვგეგმავთ მესამე სახლის აშენებასაც, სადაც ათი წლის ასაკის ზევით ბენეფიციარებს მივიღებთ და მოვამზადებთ თემში საცხოვრებლად. გვინდა ზრდასრულ ასაკს მიღწეულებმა დამოუკიდებლად შეძლონ ცხოვრება."

გამომშვიდობების დრო დადგა. ყველა ბენეფიციარი სათითაოდ გვემშვიდობება. ქუჩაში გამოსულს ანდრო წამომეწია და თავისი ნახატი მაჩუქა. საოცარია, ზოგიერთი მათგანი საუბარსაც ვერ ახერხებს, ზოგი ეტლს არის მიჯაჭვული, თუმცა მათი ნამუშევრები იმაზე მეტყველია, ვიდრე შეიძლება წარმოიდგინოთ. ეს ყველაფერი კიდევ ერთი

დასტურია იმისა, რომ შეზღუდული შესაძლებლობები არ არსებობს.

ყოველ სამ წუთში მსოფლიოში ერთი "მზის შვილი" იბადება

21 მარტს მსოფლიო დაუნის სინდრომის საერთაშორისო დღეს აღნიშნავს. რა არის დაუნის სინდრომი, რა იწვევს დარღვევას და რა არის საჭირო დაუნის სინდრომის მქონე ბავშვების ადრეული განვითარებისთვის. ყოველ სამ წუთში მსოფლიოში დაუნის სინდრომის მქონე ერთი ადამიანი იბადება, ყოველ 1000 ბავშვში ერთს აღნიშნული დარღვევა აქვს.

საქართველოში ზუსტი სტატისტიკა არ არსებობს, თუმცა ცნობილია, რომ ბოლო პერიოდში დაუნის სინდრომის მქონე ბავშვების რიცხვი გაიზარდა. ამ დაავადებამ სახელი მიიღო ინგლისელი ექიმის, ჯონ დაუნისგან, რომელმაც 1866 წელს პირველმა ზუსტად აღწერა ეს სინდრომი. 1959 წელს ფრანგმა გენეტიკოსმა ჟერომ ლეჟენმა დაადგინა, რომ დაუნის სინდრომით დაავადებული ბავშვები იბადებიან დამატებითი ქრომოსომით, 46-ის ნაცვლად 47-ით. მოგვიანებით მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ დამატებითი ქრომოსომა 21-ე ქრომოსომის ასლია. მარტივად რომ ვთქვათ, ეს არის გენეტიკური პათოლოგია, რომლისგანაც თავის დაღწევა შეუძლებელია ორსულობამდე თუ ორსულობის პერიოდში. სინდრომის განვითარებაში ბრალი არავის მიუძღვის. ექიმები დიაგნოზს ბავშვის დაბადებისთანავე სვამენ. მეტიც, თანამედროვე კვლევის საშუალებით ორსულობის მე-10-12 კვირის განმავლობაში შესაძლებელია მიახლოებით განისაზღვროს, აქვს თუ არა ნაყოფს დაუნის სინდრომი. დაუნის სინდრომის დროს თანდართულ დაავადებებს მიეკუთვნება გულის თანდაყოლილი მანკი, ბავშვობის დროინდელი ლეიკემია, მხედველობის, სმენისა და საჭმლის გადამუშავების პრობლემები. დაუნის სინდრომისთვის ასევე დამახასიათებელია სხვადასხვა ხარისხის გონებრივი ჩამორჩენილობა.

თორნიკე ყაჯრიშვილი