სად არის ოქროს ყველაზე დიდი მარაგები საქართველოში და რომელ ქვეყნებში გადის ექსპორტზე ქართული ოქრო?
ოქრო იმ საექსპორტო პროდუქციის ნუსხაშია, რომლის ექსპორტი 2020 წლის იანვარ-აპრილში კი არ შემცირდა, გაიზარდა კიდეც. წელს 4 თვეში ქვეყნიდან 38,1%-ით მეტი ოქრო გავიდა, ვიდრე შარშან ანალოგიურ პერიოდში. საერთო ჯამში, ამ ძვირფასი ლითონის წილმა ექსპორტის მთლიან მაჩვენელელში 2,9% შეადგინა. 20220 წლის იანვარ-აპრილში საქართველოდან ექსპორტირებული იქნა 29,452 მლნ დოლარის ღირებულების ოქრო, წინა წელს კი 21, 320 მლნ დოლარის.
მთავარი ექსპორტიორი ქვეყნების ჩამონათვალი კი ასე გამოიყურება:
- შვეიცარია - 27,941 მლნ დოლარი
- არაბთა გაერთიანებული საამიროები - 1,092 მლნ დოლარი
- თურქეთი - 417,9 აასი დოლარი
- საქართველოში ოქროს არქაული დროიდან მოიპოვებენ. საამისოდ სხვადასხვა მეთოდს იყენებდნენ. თავდაპირველად ოქროს ჩვენი წინაპრები ე.წ. საცრის მეთოდით მოიპოვებდნენ: ამ დროს ქვიშრობული ოქრო გობის ფორმის ჭურჭელში ირეცხება და ქვიშაში არსებული ხალასი ოქროს მარცვლები ცხრილში რჩება. ეს ძველისძველი მეთოდია, რომელსაც სვანეთშიც იყენებდნენ და სამხრეთ საქართველოშიც, კერძოდ, ბოლნისის ტერიტორიაზე. ტექნოლოგიების განვითარებასთან ერთად ოქროს ქიმიური დამუშავებაც დაიწყეს. ამ დროს ოქროს გამოყოფა ხდება სხვა მადნებიდან - ძირითადად, ციანიდის და შხამქიმიკატების დახმარებით. ქიმიური დამუშავების მეთოდს იყენებს „არემჯი გოლდი“, რომელიც ჯერჯერობით ერთადერთი ოქროს მომპოვებელი კომპანიაა საქართველოში. ეს კომპანია ოქროს გადაამუშავებს და უცხოეთის ქვეყნებში კონცენტრატის სახით გააქვს. „არემჯი გოლდის“ გარდა გვყავს სხვა ლიცენზიანტებიც, რომლებიც ჯერ შესწავლის ეტაპზე არიან.
- სად არის ოქროს ყველაზე დიდი მარაგები საქართველოში?
- პირველ რიგში ასეთი ადგილია ბოლნისის მადნიანი ველი და ზოგადად, სამხრეთ საქართველო, გარდა ამისა, სვანეთში, სოფელ იელშიც გვაქვს ქვიშრობული ოქროს საკმაო მარაგი. იქ ეს მარაგი ჩინურმა კომპანიამ მოიძია, მაგრამ სვანებმა პრობლემები შეუქმნეს და ამჟამად ვერ მუშაობენ.
- ამას სვანეთში ეკოლოგიური პრობლემები ხომ არ მოჰყვებოდა?
- ეკოლოგია აქ არაფერ შუაშია, რადგან ქვიშრობული ოქროს მოპოვება ერთ-ერთი ყველაზე სუფთა მეთოდია, რომლითაც გარემოს ყველაზე ნაკლები ზიანი ადგება. წარმოიდგინეთ ქვიშა, სადაც ოქროს მარცვლებია. დანადგარი ქვიშას იღებს და ცხრილებში ატარებს, ქვიშა ირეცხება და ოქროს წვრილი მარცვლები ცალკე იყრება. ეს სუფთა მექანიკური დამუშავებაა, რომლის დროსაც ქიმიური პრეპარატების გამოყენება არც შეიძლება. ადგილობრივების არგუმენტი ასეთი იყო: ისინი ქვეყნის სიმდიდრეს არავის გაატანენ, სხვათა შორის, ისინი ოქროს თავადაც მოიპოვებენ, თუმცა, კუსტარული წესით. მაგრამ ეს სახელმწიფო ქონებაა და ამ მხარის განვითარებისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია. იელში აღმოჩენილ ოქროს მარაგს ეკონომიკური თვალსაზრისით ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს, თუნდაც იმიტომ, რომ წიაღით სარგებლობის მოსაკრებელი ადგილობრივ ბიუჯეტში შედის.
- კიდევ რა ადგილებშია ოქროს მოპოვება პერსპექტიული?
- საერთოდ, არსებობს საბადო და პერსპექტიული უბანი. საბადო ის ადგილია, სადაც ოქროს მარაგი უკვე მოძიებული და შესწავლილია. ასევე არის უბანი, სადაც ძვირფასი ლითონების არებობის ნიშნები აშკარაა, მაგრამ ამ შრეების ზუსტი განლაგება და რაოდენობა არ ვიცით. ამას სპეციალისტები „გამოვლინების უბანს“ უწოდებენ, ის პერსპექტიულ უბნად არის მიჩნეული და ხელახალ გეოლოგიურ-საძიებო სამუშაოებს საჭიროებს. ასეთი კვლევა საკმაოდ ძვირი ჯდება, რის გამოც სახელმწიფო მსგავს კვლევებს აღარ ატარებს. ის მთლიანად კერძო კომპანიების ხელშია გადასული. ამ საქმიანობისთვის სპეციალური ლიცენზია გაიცემა. იხილეთ სრულად