"აქამდე ეგონათ, რომ ის საშიში არ იყო, მაგრამ..." - რას ამბობს თენგიზ ცერცვაძე პოსტკოვიდურ სინდრომზე, ჩინურ ვაქცინასა და "მესამე ტალღაზე" - კვირის პალიტრა

"აქამდე ეგონათ, რომ ის საშიში არ იყო, მაგრამ..." - რას ამბობს თენგიზ ცერცვაძე პოსტკოვიდურ სინდრომზე, ჩინურ ვაქცინასა და "მესამე ტალღაზე"

"ჩვენ რომ დაგვეწყო ჩინური ვაქცინით აცრა, ალბათ, იტყოდნენ, მთავრობას ხალხის ბედი არ ანაღვლებსო"

1-ლი თებერვლიდან კოვიდპანდემიასთან დაკავშირებული ორთვიანი რეგულაციები ნაწილობრივ მოიხსნება, უფრო მასშტაბური შემსუბუქება კი 1-ლი მარტიდან იგეგმება. ოპოზიცია და ბიზნესმენების ნაწილი ფიქრობს, რომ ხელისუფლებამ მცდარი და მათთვის საზიანო გადაწყვეტილება მიიღო. ამ და სხვა მნიშვნელოვან საკითხებზე ვესაუბრებით ინფექციური საავადმყოფოს გენერალურ დირექტორს, თენგიზ ცერცვაძეს.

- ცოტა ხნის წინ კოვიდკლინიკების ხელმძღვანელებს ხვდებოდით და თქვით, რომ რეგულაციების შემსუბუქების მომხრე ხართ, თუმცა კონტროლი უნდა გამკაცრდეს. შეზღუდვების მოხსნის ის სქემა, რომელიც ხელისუფლებამ წარმოადგინა, არის თუ არა გამოწვეული სიფრთხილით, რომ არ განმეორდეს ის, რაც ზაფხულში მოხდა, როცა, ფაქტობრივად, ხელიდან გაგვექცა დაავადების მართვის სადავეები? თუ მიგაჩნიათ, რომ რეგულაციების უფრო შემსუბუქებაც შეიძლებოდა?

- ერთი თვის წინ ახალი შემთხვევების დღიური მაჩვენებლით პირველ ადგილზე ვიყავით მსოფლიოში და ამას სერიოზული პრობლემები მოჰყვა, თუმცა მიმაჩნია, რომ ჩვენი ქვეყანა პრობლემებს მაინც წარმატებით გაუმკლავდა, რადგან კლინიკურ სექტორში არ ყოფილა ისეთი კრიტიკული ვითარება, როგორიც იყო ევროპის ბევრ ქვეყანასა და აშშ-ში. შემდეგ ჩვენ მივაღწიეთ სტაბილიზაციას - ახალი შემთხვევების რაოდენობა 4-5 ათასიდან 1 000-2 000-მდე შემცირდა. ამ რაოდენობას კლინიკური სექტორიც და ქვეყანაც გაცილებით იოლად უმკლავდება. რაც შეეხება შეზღუდვების მოხსნას, მე არ ვარ საკოორდინაციო საბჭოს წევრი და არ ვმონაწილეობ გადაწყვეტილებების მიღებაში. ქუთაისში კლინიცისტებთან შეხვედრისას ვთქვი და იმავე აზრის ვარ ახლაც, რომ დადგა დრო, შეზღუდვები შემსუბუქდეს და ეტაპობრივად მოიხსნას, ოღონდ ერთი პირობით - მოსახლეობამ უნდა გაითავისოს პირბადის გამოყენების, დისტანციის დაცვის, ხალხმრავლობისთვის თავის არიდების მნიშვნელობა და არ უნდა გვჭირდებოდეს ძალდატანება, რომ დადგენილი წესები ზედმიწევნით შევასრულოთ.

- ბატონო თენგიზ, თუკი იქნებოდა რეგულაციების სათანადო მონიტორინგი, 1-ლი თებერვლიდან საზოგადოებრივი ტრანსპორტის ამუშავებას შევძლებდით? - ამ კითხვის პასუხი არავინ იცის. თუ ავამუშავებდით ტრანსპორტს, შედეგის მიხედვით გავცემდით პასუხს ამ კითხვას, მაგრამ სახელმწიფომ ეს ვერ გარისკა. ამ შემთხვევაში ის მოქმედებდა არა თავისი, არამედ ხალხის ინტერესების შესაბამისად.

შეზღუდვების მოხსნით ხელისუფლება ხალხის გულს მოიგებს, მაგრამ ეს იქნება პოპულისტური ნაბიჯი და ვინ აგებს პასუხს შესაძლო უარყოფით შედეგებზე? ამიტომ მიმაჩნია, რომ შეზღუდვების ეტაპობრივი მოხსნა გამართლებულია.

როგორც ახალი წლის წინა პერიოდში შეზღუდვების შემსუბუქებისას რეგულაციების დაცვა შევძელით და ვითარება არ გაუარესებულა, ახლაც ვნახავთ - თუ 1-2 კვირაში შემსუბუქების პირველ ეტაპს ქვეყანა კარგად გადაიტანს, ამას მოჰყვება მეორე ეტაპი, შემდეგ - მესამე და ა.შ. გაითვალისწინეთ, დასავლეთის ქვეყნებში ყოველდღიურად მკაცრდება შეზღუდვები. ინგლისში, მაგალითად, საბუთის გარეშე სახლიდან გასვლა იკრძალება. ჩვენთან ხომ მსგავსი არაფერი ყოფილა?

- ეს ვკითხეთ პოლიტიკოს ზურაბ გირჩი ჯაფარიძეს, რომელიც აპირებს აქციების გამართვას შეზღუდვების მოხსნის მოთხოვნით. მან გვიპასუხა, რომ ის ქვეყნებიც სულელურად იქცევიან, როდესაც შეზღუდვებით ცდილობენ ებრძოლონ ინფექციას. - ბატონი ზურაბის ექსტრაორდინალურობა ყველასთვის ცნობილია. ის ამას ამბობს იმიტომ, რომ არაფერზე აგებს პასუხს. თქვენს ყურადღებას მივაქცევ ამერიკის ახალარჩეული პრეზიდენტის, ჯო ბაიდენის საქციელს - მან არაპოპულარული გადაწყვეტილება მიიღო და პირველივე დეკრეტი პირბადეების გამოყენებისა და სოციალური დისტანციის სავალდებულო დაცვის შესახებ გამოსცა.

- თუმცა რეგულაციების დაწესებამ სოციალური ფონი უკიდურესად დაამძიმა და რაც უფრო გახანგრძლივდება ისინი, მოსახლეობის მდგომარეობაც გაუარესდება. სხვათა შორის, გვწერენ, ჰკითხეთ ექიმს, მშიერი და იმუნიტეტდაკარგული ხალხის აცრა თუ შეიძლებაო... - წარმოვიდგინოთ, რომ ყველაფერი ერთბაშად მოვხსნათ და დაავადების ახალი შემთხვევების რაოდენობა ისეთივე გახდეს, როგორიც იყო ნოემბერ-დეკემბერში! ეს ხომ ბუმერანგივით მოგვიბრუნდება და გვაიძულებს, ეკონომიკა ისევ ჩავკეტოთ?! ვინმეს ჰგონია, რომ ეს შეზღუდვები ხელისუფლებას ან ექიმებს მოსწონთ?!

1% მაინც რომ იყოს გარანტია, რომ შეზღუდვების მთლიანად მოხსნა ხალხისთვის სასარგებლო იქნება, დამიჯერეთ, მთავრობა ამას დაუფიქრებლად გააკეთებდა.

- ჩვენ დღეს შეგვიძლია მასშტაბური ტესტირება ჩავატაროთ და ეს ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი იარაღია კოვიდინფექციის ეფექტურად მართვისთვის, მაგრამ მეორე და უფრო მნიშვნელოვანი იარაღი არის მასობრივი ვაქცინაცია. ხელისუფლება ამბობს, რომ ვაქცინაციის ეროვნული გეგმის თანახმად, წლის ბოლომდე მოსახლეობის 60% აიცრება. ეს საკმარისია, რომ ქვეყანამ მასობრივი იმუნიტეტი გამოიმუშაოს და შეზღუდვების გარეშე იცხოვროს? თანაც ეს ხანგრძლივი პერიოდია - ლამის მთელი წელიწადი. მეზობელ ქვეყნებში ვაქცინაცია უკვე დაწყებულია. მაგალითად, აზერბაიჯანში, მართალია, ჩინური ვაქცინით, მაგრამ მოსახლეობა უკვე იცრება. - "კოვიდი" უდიდესი გამოწვევაა მთელი მსოფლიოსთვის. მან შექმნა სიძნელეები და ამ მდგომარეობიდან მარტივი და სწრაფი გამოსავალი არ არსებობს. სამართლიანად ბრძანებთ, რომ თუ ვაქცინაცია წლის ბოლომდე გაგრძელდება და ეკონომიკის სრულ გათვისუფლებასაც მხოლოდ წლის ბოლოს შევძლებთ, ხალხს, რომელსაც უკვე ძალიან უჭირს, კიდევ უფრო გაგვიჭირდება და ეს ცუდია, მაგრამ ვინმემ უკეთესი რამე იცის? შემოგვთავაზოს ვინმემ რეალურად უკეთესი ვარიანტი და კი ბატონო...

რაც შეხება ვაქცინაციას სხვა ქვეყნებში, სამწუხაროდ, ის დაწყებულია მხოლოდ მსოფლიოს უმდიდრეს სახელმწიფოებში. აზერბაიჯანი არ დაელოდა "ფაიზერის", "მოდერნასა" და "ასტრაზენეკას" ვაქცინებს, რომლებსაც ჩვენი საზოგადოება ითხოვს და დაიწყო ჩინური ვაქცინით, რომელზეც ჩვენი მოქალაქეები და უპირველესად - ჩვენი ოპონენტები აცხადებენ, არ გაბედოთ მისი შემოტანაო.

- ესე იგი ჩინური ვაქცინა მხოლოდ იმიტომ არ ავირჩიეთ, რომ ის ოპოზიციის კრიტიკის საგანი გახდა? - შესაძლოა გარკვეულწილად ამანაც იმოქმედა, ან იმან, რომ ხელისუფლებას მართლაც უნდა, ჩვენს მოქალაქეებს უფრო მაღალი ხარისხის ვაქცინა მიაწოდოს.

ოპონენტები აზერბაიჯანის მაგალითით თითქოს იმის თქმას ცდილობენ, რომ აზერბაიჯანის მთავრობა უკეთესია, ჩვენი - უარესი. და ჩვენ რომ დაგვეწყო ჩინური ვაქცინით აცრა, როგორ მოიქცეოდნენ? ალბათ, იტყოდნენ, მთავრობას ხალხის ბედი არ ანაღვლებს და ჩინური, შეუმოწმებელი, არასანდო და, შესაძლოა, ჯანმრთელობისთვის საშიში ვაქცინით დაიწყესო.

- რა სჯობდა - არ მოგვესმინა ოპოზიციის კრიტიკისთვის თუ დაველოდოთ თებერვალს, როდესაც "ფაიზერის" ვაქცინა გვექნება? - ამის პასუხი რომ ვიცოდე, ნათელმხილველი ვიქნებოდი. ეს დამოკიდებულია იმაზე, ვარგა თუ არა ჩინური ვაქცინა, რაც ჯერ არავინ იცის. მგონია, რომ ის ცუდი არ იქნება, მაგრამ ეს ჩემი პირადი მოსაზრებაა, არგუმენტები და დამადასტურებელი დოკუმენტები არ მაქვს. შესაძლოა, კარგი აღმოჩნდეს. ამ შემთხვევაში აზერბაიჯანის გზა იქნება სწორი და ის დარჩება მოგებული, ჩვენ კი - წაგებული, მაგრამ შეიძლება ჩინური ვაქცინა იყოს საზიანო ჯანმრთელობისთვის. ამ შემთხვევაში აღმოჩნდება, რომ ჩვენი ფრთხილი პოზიცია სწორი ყოფილა.

- აქამდე ვიცოდი, რომ კომერციული ვაქცინის შემოტანა კანონით აკრძალულია და მხოლოდ მთავრობას აქვს უფლება, ქვეყანაში ვაქცინა შემოიტანოს. დღეს რომ ფარმაცევტულმა კომპანიებმა მოინდომონ და საქართველოში ყველა წესის დაცვით შემოიტანონ კომერციული ვაქცინა, ვისაც ფინანსური რესურსი აქვს, შეუძლია, საყოველთაო იმუნიზაციას არ დაელოდოს და აიცრას? - არ ვიცი, შეიძლება... სიმართლე გითხრათ, ისიც არ ვიცოდი, რომ კომერციული ვაქცინის შემოტანა აკრძალულია. თუ ჩემს აზრს მეკითხებით, კომერციული ვაქცინის შემოტანაში ცუდს ვერაფერს ვხედავ და, როგორც ბრძანეთ, ვინც შეძლებს, აიცრას. გრიპის ვაქცინაც სახელმწიფოს შემოაქვს კონკრეტული ფენებისთვის, რისკ-ჯგუფებისთვის, მაგრამ ქვეყანაში გამოიყენება კომერციული ვაქცინაც.

- განაცხადეთ, რომ თებერვლიდან საქართველოში იწყება კოვიდგადატანილი პაციენტების კვლევა. ჯერ სტატისტიკურ მონაცემებზე ვერაფერს გვეტყვით, მაგრამ თქვენი, როგორც ექიმის დაკვირვებით რომ გვითხრათ, რით ხასიათდება პოსტკოვიდური სინდრომი? - პირობითად შეიძლება პოსტკოვიდური სინდრომის ორგვარი ფორმა გამოვყოთ. ერთი არის ის, რასაც ე.წ. გახანგრძლივებულ კოვიდს ეძახიან, როდესაც პაციენტი განიკურნება, ტესტი უარყოფითია, მაგრამ მას უგრძელდება სიმპტომები. ყველაზე ხშირად ეს არის სისუსტე, კუნთების ტკივილი, ტემპერატურის მცირე მატება, სუნთქვის მსუბუქი გაძნელება, გულთან დაკავშირებული ჩივილი, შფოთვა, უძილობა, თავის ტკივილი, დეპრესია და სხვა. მეორე ფორმა გახლავთ, როდესაც "კოვიდისგან" განკურნების შემდეგ იყო ნათელი პერიოდი, ვთქვათ, ერთი თვე პაციენტს არაფერი აწუხებდა და ერთი-ორი თვის შემდეგ დაეწყო იგივე სიმპტომები. ასეთი პაციენტი ჩვენთან ბევრია. ზუსტ მონაცემებს კვლევა გვიჩვენებს.

- საშიშია თუ არა პოსტკოვიდური სინდრომი და რას მივაქციოთ ყურადღება? - ეს ჯერ მსოფლიოში არავინ იცის. აქამდე ეგონათ, რომ ის საშიში არ იყო. აინტერესებდათ, ხომ არ უდევს მას საფუძვლად რომელიმე ორგანოს დაზიანება. ინგლისურმა კვლევამ უჩვენა, რომ თურმე პოსტკოვიდური სინდრომი საშიშია, რადგან დაახლოებით ყოველი მესამე ან ცოტა ნაკლები ჰოსპიტალში ბრუნდება, ყოველი მერვე თუ მეცხრე შემთხვევა კი მთავრდება პაციენტის გარდაცვალებით. ჩემთვის ეს შედეგები მოულოდნელი იყო, რადგან საქართველოში ჯერ არ მინახავს არც ერთი შემთხვევა, ყოველ შემთხვევაში მათგან, ვინც მე პოსტკოვიდური სინდრომით მომმართა, რომ პაციენტი გარდაცვლილიყო.

არის კიდევ ერთი ძალიან საინტერესო საკითხი, რომლის შესახებ ხშირად მეკითხებიან და მინდა თქვენც გითხრათ... არსებობს ორი განსხვავებული აზრი იმის თაობაზე, რა არის პოსტკოვიდური სინდრომი. ზოგი თვლის, რომ ის სხვა არაფერია, თუ არა იმ ქრონიკული დაავადების გამოვლენა, რომელიც პაციენტს დაინფიცირებამდე ჰქონდა, მაგრამ ლატენტურად მიმდინარეობდა. არის მეორე ვერსიაც, რომ ეს არ არის, ან ყოველთვის არ არის თანმხლები დაავადებების გამწვავება, ეს "კოვიდ 19"-ის ორგანიზმზე სპეციფიკური მოქმედებისა და იმ დაზიანების შედეგია, რაც ამ ვირუსმა გამოიწვია ფილტვში, გულში, თირკმელში, ტვინში ან სხვაგან და ამისთვის სულაც არ არის სავალდებულო, იქ ქრონიკული დაზიანების ფონი ყოფილიყო. ჩვენი კვლევა ამასაც გასცემს პასუხს.

- მსოფლიოს ბევრ ქვეყანაში ე.წ. მესამე წრეზე წავიდნენ, მესამედ აწესებენ მკაცრ რეგულაციებს. არის თუ არა საქართველოში საფრთხე, შეზღუდვების გახანგრძლივების მიუხედავად, რომ ჩვენთანაც დაიწყოს კოვიდპანდემიის მესამე ტალღა? - ასეთი ფრთხილი მიდგომის პირობებში, როცა ჩვენთან შეზღუდვები ეტაპობრივად იხსნება, ვფიქრობ, გვაქვს გარანტია, რომ მესამე ტალღა თავიდან ავიცილოთ, მით უფრო, თუ რეგულაციების ზედმიწევნით დაცვას გავაგრძელებთ.