"არ მინდა ჩემი ფეხით დავუწვე სიკვდილს..."
შეეძლო გულში ჩაეხუტებინა მთელი სამყარო, სწორედ ისე, როგორც ბატკანი ჰყავდა ჩახუტებული
ხუთი წლის წინ ყველაფერი სხვანაირად იყო... ხშირად ვერ ვნახულობდი, მაგრამ ვიცოდი, სადღაც ახლოს ცხოვრობდა გოდერძი ჩოხელი, ფიქრობდა, დარდობდა. სატკივარი უკვე მოძალებული ჰქონდა და მისი ნათქვამი, - "იცი, რა ცუდადა ვარ, ლელა", - მეც მიათკეცებდა სადარდელს... მაშინ, 2 ოქტომბერს, ხუთი ათეული წელი გასრულდა, რაც ამქვეყნად ყოფნის "ტკბილი სევდა" შემოსწოლოდა მის გულს, ხან შავი არაგვივით აემღვრეოდა ფიქრი, ხან კი, თითქოს მოწმენდილ ცაზე მზე ამოიწვერებოდა და ბურსაჭირის ფერდობზე შეფენილი იის სურნელი მის ცხოვრებასაც უცვლიდა ელფერს.
მოწყენილი იჯდა თავის უბრალო სავარძელში და მეუბნებოდა:
- მეკითხები: რატომ არ გიყვარს დაბადების დღის აღნიშვნაო. ხომ გაგიგონია, ჩვეულება რჯულზე უმტკიცესიაო... მთაში არ აღნიშნავდნენ დაბადების დღეებს, ისიც ერთი ჩვეულებრივი დღეთაგანი იყო. რაც ბავშვობაში არ მიკეთებია, იმას დიდობაში ვერ გავაკეთებ და დაბადების დღეს დღესასწაულად ვერ ვაქცევ... ამ დროს ყოველთვის ციოდა. ცხვარი გაჰყავდათ. ამას სთველს ეძახდნენ. იწყებოდა წვიმიანი ამინდები. ასეთ სიცივეში დავბადებულვარ, ჩოხში თანაც შარაგზის პირას. ზუსტად არც ვიცოდი, როდის დავიბადე, მერე გამოვიძიე, რომ გავიზარდე. დედას არ ახსოვდა ჩემი დაბადების დღე. მერე ვნახეთ, რომ დედიძმაჩემს ჰქონდა ჩაწერილი 2 ოქტომბერი. მის ჩანაწერს ვენდე. ბავშვობაში ბევრი რამ იყო კარგი, მაგრამ მერე და მერე ყოფით პრობლემებზე უფრო მეტ დროს ვხარჯავდი, ვიდრე შემოქმედებაზე. ამის გამო გული მწყდება, ენერგიას დანა-ჩანგალზე, ცოცხსა და სახლზე ფიქრს რომ ვახმარდი. რა მექნა, თვითონ უნდა შემექმნა ცხოვრება... ბავშვობაში არაფერი დიდი ოცნება არ მქონია, მხოლოდ ველოსიპედი მინდოდა მყოლოდა. ისე გაიარა ჩემმა ბავშვობამ, არ ამისრულდა ეს ოცნება. ეს ისე დამრჩა გულში, ლუკა რომ შემეძინა, თითქმის ყოველ მესამე დღეს ველოსიპედს ვყიდულობდი მისთვის... ახლა კი ჩემმა ორმოცდაათმა წელმა ისე გაიარა, საწერი მაგიდა არ მეღირსა. ესეც ჩემი ოცნება იყო. კეთილი შურით მშურს იმ მწერლებისა, ვისაც აქვთ თავისი ოთახი, იქ უდგათ წიგნების კარადა, საწერი მაგიდა. განმარტოების საშუალება... მე ეს არც მქონია და ვგრძნობ, არც მექნება. არადა, ასე მგონია, საწერი მაგიდა მწერლის ნავსაყუდარია. თითქოს გეძახის, - მოდი, დაჯექიო. რომ დაჯდები, იძულებული იქნები, დაწერო... მწერლობა რომ დავიწყე, სტუდქალაქში ვცხოვრობდი, იმ რია-რიაში მაგიდის კუთხეში პატარა ადგილს ვნახავდი და იქ ვწერდი ხოლმე. ნათესავებთან გადავედი. როცა სიჩუმეს მოვიხელთებდი, წერას ვიწყებდი. საკუთარი სახლი გამიჩნდა და მაინც არ მქონდა პირობები...
მერე გოდერძის სახლში საწერი მაგიდა გაჩნდა, ოღონდ ამ მაგიდასთან ჯდომა და მუშაობა მაინც არ ეღირსა. ცუდად იყო და იმ სიცარიელის შევსება, რომელიც ბურსაჭირის დაცლასთან ერთად გაუჩნდა სულში, მაგიდას როგორ უნდა შესძლებოდა. კალამს ხელს არ ჰკიდებდა, მხოლოდ ფიქრებს მიჰყვებოდა და მოჰყვებოდა. გადაივლიდა ნისლიან მთებს, არაგვს აღმა აუყვებოდა და ბურსაჭირზე ამოჰყოფდა თავს. იქიდან ხედავდა გვირილებით გადაპენტილ ფერდობს. ერთხელ უთხრეს, - ბარელები ასეთ ყვავილებს ყიდულობენო და მერე სულ ოცნებით უყურებდა გასაყიდ გვირილებს - რამდენ რამეს იყიდდა ამ ყვავილებში აღებული ფულით!
მთიდან ბარში რომ ჩამოვიდა, ბავშვობა და ოცნებები "გასაყიდი გვირილებით" დაფარულ ფერდობებს შეატოვა. ჩამოვიდა უკვე იმ განცდით, რომ ერთადერთი, რის გამოც ღირდა ფულის შეგროვება, ფირი იყო. ბევრ დღეს გაუძლებდა შიმშილს, ბევრს გადააგორებდა მუშთაიდის ბაღში დამწიფებული ხილის იმედად და სტიპენდიას, მისთვის რომ ასეთი დიდი ფული იყო, კაპიკს არ მოაკლებდა - ისევ და ისევ ფირის საყიდლად... ეს მაგიური ხვეულა - კინოფირი - ჰპირდებოდა გვირილებიანი ფერდობის უკვდავყოფასაც და გაზაფხულზე იებით ასურნელებული ტყის დატევასაც, კოტორაანთ ქალის გამარადიულებასაც და ბერისა და ჯღუნას აღბეჭდვასაც.
და გოდერძი თავდავიწყებით ცდილობდა თავისი სამყაროს კინოდ ქცევას.
მერე უფრო ადვილად შეძლებდა გულში ჩაეხუტებინა მთელი სამყარო, სწორედ ისე, როგორც ბატკანი ჰყავდა ჩახუტებული ერთ ფოტოზე. ახლა ის ბატკანი ისევ ეხუტება, ოღონდ ნაცრისფერი ქვის ზემოდან...
სახლში კი უმწეოდ აწყვია გოდერძის გადაღებული ფილმების ფირები... ბოლო ოცნებად მახსენდება გოდერძის ეს სიტყვები:
- მართლა მინდა კარგად ვიყო, მარტო იმიტომ კი არა, რომ მე ვიყო ჯანმრთელად, იმიტომაც, რომ ამდენ ადამიანს უნდა, კარგად ვიყო, მე კი ძალაუნებურად გულს ვწყვეტ. მინდა მთაზე ასვლა შემეძლოს და კიდევ დავიღალო ფერდობებზე სიარულით ისე, როგორც ადრე. ნეტა იმ დროს, როცა მთების გადარბენა არაფერი იყო ჩემთვის. გადაღებებზე რომ მივდიოდი, ოპერატორებს ვენიძლავებოდი, მთაზე ამდენ წუთში ავალ-მეთქი. არ სჯეროდათ. მე კი მართლა დანიშნულ დროში ავდიოდი... კიდევ - არ მინდა ჩემი ფეხით წავიდე და დავუწვე სიკვდილს... ხარი მყავდა ერთი. სტუდენტობის დროს ბურსაჭირის ულამაზესი ფერდობიდან წამოვიყვანე გასაყიდად. არაფრით არ უნდოდა წამოსვლა, ძლივს მოგვყავდა გზაზე. უკან ბღავილით მოსდევდნენ ძროხები, ვისთან ერთადაც ის იზრდებოდა. ეს, ჩვენა ვფიქრობთ, მათ გრძნობა არ აქვთო, თორემ პირუტყვი კარგად ხვდება ყველაფერს. ჩემმა ხარმაც იცოდა, საით მიმყავდა... ერთ კილომეტრზე მოსდიეს ძროხებმა, არაგვი რომ გადმოვატარეთ, საქონელიც ჩამოგვშორდა და ხარიც ბედს დამორჩილდა. ჩამოვიყვანე ფასანაურში და იქ დავაწვინე. ძალიან მეცოდებოდა, მაგრამ რა მექნა... წავედი, მოვუტანე ბალახი - პირი არ დააკარა. წყალი მივაწოდე - არ დალია. მოვიდა ყასაბი, მოჰყვნენ კაცები, რომ საკლავის დაწვენაში მიშველებოდნენ. ჩემს ხარს კი ძალის დატანება არ დასჭირდა, თვითონ დაწვა. იცი, რა სევდიანი თვალებით მიყურებდა?.. იმისი ტკივილი დღემდე მომყვება. ახლა, როცა შინ ვარ მთელი დღეები, ვფიქრობ და უფრო და უფრო მეტად არ მინდა იმ ხარს ვგავდე... ცხოვრება ასეა, ზოგი ჩემი ხარივით წვება სასაკლაოზე, ზოგი კი ისეთია - დაჭრილიც გარბის... მე ხარი მინახავს, უკვე ყელში ხანჯალი ჰქონია გაყრილი, ყასაბს დასხლტომია, წამომხტარა და გაქცეულა... ასე იცის სიცოცხლის წყურვილმა! მირჩევნია, ასეთი ხარივით ვიყო, ამისი ძალა მომეცეს... აბა, რა ვიცი, როგორ გამიგებთ ამ ოცნებას...