ჩვენი ოტია
ვიღაც კაციც იყო და ქუდიც ეხურა და თავისი პოზიციის სააშკარაოზე გამოსატანად ჭიქა არ
სჭირდებოდა...
ოტია იოსელიანი წერდა ისევე, როგორც ცხოვრობდა: ალალად, მოსწრებულად, გულზე მოსახვედრად... წერდა მათთვის, ვისაც სუფრიდან სუფრაზე სტუმრობა უყვარდა და უხდებოდა... ვინც ჭიქებსა და ყანწებს ათეთრებდა სამშობლოს დღეგრძელობაში და იმის იქით თითს თითზე არ აკარებდა... წერდა, რომ წაეკითხათ და დაფიქრებულიყვნენ, მაგრამ ვინ შლიდა წიგნს დაწყევლილ დროში? არადა, სათქმელი ყელში ბურთივით ებჯინებოდა...
ყველას არაერთგზის გექნებათ მოსმენილი დიდი, როხროხა სადღეგრძელოები საქართველოზე, ზოგჯერ ლექსითა და სიმღერით დამშვენებული. ღვინისაგან გულმიცემული მოქეიფეები და მათი გულში ხელის ბრაგუნი... მასაც ჰყავდა ნანახი... ოღონდ მარტო ისინი არა, სხვანაირ ხალხსაც იცნობდა. მერე მათზე შეფარული ტონით წერდა გულზემოსახვედრ სიმართლეს:
"კიდევ ვკითხოთ რაიმე, - ვერ ისვენებს დათიკო და თვითონ რომ ეჩოთირება, მე მაგულიანებს.
- რა ვკითხოთ?! - მიკვირს მე, - რომელი ერთი უნდა ვკითხოთ, რამდენი რამე უნახავს ათინორს, რამდენ რამეს მოსწრებია. საიდან გინდა დაიწყო და სად უნდა დაამთავრო... გასული საუკუნის დასაწყისიდან, აგერ, ამ საუკუნის მეორე ნახევრის პირველ ათეულ წლებს შორის დგას კაცი. ბატონი იცის, ვინ იყო და ჩაფარი. ორი რევოლუცია თავის თვალით უნახავს, რომელი ერთი გინდა ჰკითხო. კაცს სამოცდახუთი შვილი და შვილიშვილი ჰყავს, რომელ ერთზე უნდა გიამბოს?!
- ჩემო ბაბუებო, მე რო მიყურებთ... - დაიწყო და ჩვენ ისე შევაციცინდით, კინაღამ პირში ჩავუძვერით - წისქვილის ქვა როა, დოლაბი, იგი არ დაბრუნებულა ჩემს თავზე, თვარა სხვა არაფელი დამკლებია...
წამოსასვლელად ავწრიალდით.
სახელდახელო სუფრა გამართეს იქვე ჩრდილში. ღვინით გალიცლიცებული ჭიქა ათინორმა აიღო.
ადღეგრძელა ოჯახი, ჩვენ დაგვლოცა, მისი შთამომავლობის მთელი არმია, გზა დაგვილოცა, წამოსვლისას გამოგვაცილა.
მე, როცა კოპიტს გავუსწორდი, სხვათა შორის ვკითხე:
- ბაბუა ათინორ, ეს ხე, ალბათ, თქვენი ხნის იქნება...
- ჩემი ხნისაა, - თქვა რაღაც გულისტკივილით, მერე ზევით ახედა ნედლად შერჩენილ ორიოდე ტოტს და დაასრულა: - მიღალატა მაგ უსინდისომ, მარტო მტოვებს.
მართალი ხართ, ბატონო, მართალი!
როცა გზას დავადექით, ჩვენ არც ერთს არ გვინდოდა გველაპარაკა. არ ვიცი, რას ფიქრობდა ბონდო, არც დათიკოს ფიქრისა ვიცოდი რაიმე, მაგრამ მე კი ერთმა რამემ მატკინა გული.
ათინორმა ხუთი-ექვსი სადღეგრძელო მაინც თქვა და ერთხელ არ დაულევია სამშობლოს სადღეგრძელო, ერთხელ არ უხსენებია საქართველო.
მე ბევრი ნაცნობი, ბევრი ნათესავი და მოკეთე მყავს, ბევრი ნაცნობი და მეგობარი. ბევრ უცნობთან მიპურღვინია და პირველი თუ არა, მეორე ჭიქა მაინც სამშობლოს ეკუთვნის. უყვართ სამშობლო, სამშობლო, რაც ღმერთს თავისთვის სააგარაკოდ უნდოდა, სადაც ქრისტეს კალათი წაექცა და ყველა სიკეთე აქ დაუცვივდა. ასეთი სამშობლოსთვის ღვინოს კი არა, პირდაპირ სულს დალევს კაცი.
ათინორი კი...
ათინორმა კი ერთი წელწყვეტილი ღვინის ჭიქა რაა, ის არ დალია.
ან კი, რა გასაკვირია. ჩემი ახლობლებ-ნაცნობები ხომ უბრალო ხალხი არაა. ზოგი რედაქციაში მუშაობს, ზოგი რაიკომში, ზოგი ქარხნის დირექტორია, ზოგი მსმენელებით ავსებულ დარბაზებში კითხულობს ლექციებს და ქვეყანას ამეცნიერებს.
ათასი საქმე აქვთ, ათასი სადავიდარაბო. ბევრმა მათგანმა ცოლის შერთვისათვის ვერ მოიცალა, ბევრმა შეირთო და სახათაბალო საქმე გაიჩინა. ზოგს შეეწია ღმერთი და მთლად უშვილო დარჩა; მაგრამ, ხომ იცით, ყველას არ უმართლებს, ეყოლათ ერთი, აბა მეტის თავი ვისა აქვს, რა გინდა მერე: დედა ენაცვალოს - არ ჭამს, ცელქია, ნერვიული ბავშვია. დაქირავებული მასწავლებლები... მუსიკა ეხერხება, მაგრამ სმენა აქვს ცუდი... მთელი სეზონი აგარაკები... შაბათ-კვირას დატვირთული ქმარი და ცოლის ცრემლები...
და ასეთი ხალხი იცლის, ათინორ, სამშობლოსთვის, ასეთ ხალხს ახსოვს სამშობლო და წვრილ ჭიქებს კი არა, ყანწებს სცლიან და ცერა თითის ფრჩხილზე ირეკავენ...
შენ?
შენ, ჩემო ათინორ?"...
ჭიქის იქით ვიღაც აღარც ქართველი იყო, აღარც კაცი, ვიღაც კი კაციც იყო და ქუდიც ეხურა და თავისი პოზიციის სააშკარაოზე გამოსატანად ჭიქა არ სჭირდებოდა...
გულგასახეთქი საქმე იყო. ჯიხვებისა და ამაყი მონადირეების ქვეყანა, თხებისა და ყასბების ქვეყნად იქცა. თავის პერსონაჟ მონადირესთან ერთად ეხმიანებოდა ნადირს მწერალი:
"იქნება ჩვენ ორივე მართალი ვართ? შენ, შენი ჯიშის გადასარჩენად გაუვალ კლდეზე უნდა გაიარო, გაუძლო ქარბუქს, შეაჩვიო ყური თოფის გრიალს და ტყვიის წივილს, მე კი კარგი მონადირის სახელის გადასარჩენად ხელ-ფეხში სისხლი გავიდინო, გაუსაძლის სიცივეს გავუძლო და ბუმბულის მაგივრად ყინულის ლოდებზე ვიძინო. შენ რომ ყველასათვის ხელმისაწვდომი იყო, ამდენ ხანს არც შენ იარსებებდი და არც კარგი მონადირე. ალესილ დანაზე რომ ყელი გქონდეს მიშვერილი, შენ თხა გერქმეოდა და მე - ყასაბი. ჩვენ ერთმანეთი არ უნდა დავინდოთ იმისათვის, რომ გადავრჩეთ".
დანდობა-ფერებაში ქვიშასავით გაქრა ხელისგულზე თუკი რამ ღირებული გაგვაჩნდა... ხელისგულს ვინ ჩივის, სადარდელმა თავი დააცარიელა, "მშიას" მეტი აღარაფერი დატოვა გონებაში:
"აგორებული ქვა ხავსს ვერ მოიკიდებსო. ერთხელ რომ წავიდა საქმე უკუღმა, წავიდა... ქარაფიდან ისევ დაღმა გაუტია, რძისფერ ნაკადულს გაჰყვა, ღორღი გადაიარა და ბოლოს, მწვანე ფერდობზე აღმოჩნდა.
კაცმა რომ თქვას, ამ ხავერდივით მთებზე მჟავე წყლებიც ბლომად იყო და მსუყე ბალახიც, მიწა - ლბილი და მზე - ალერსიანი. რაკი იგი მწვერვალების შვილი იყო, აქ მტერიც ნაკლები ჰყავდა. მინდორში კურდღლებზე ნადირობენ, თევზზე - წყალში, მწყერზე - ჰაერში. ბაჭიების, მელაკუდებისა და ტურების სამეფოში ჯიხვთან ვის რა ესაქმებოდა?
ფოთრის ჯიში იალაღებს და სათიბებს ნაჩვევი არაა, ამიტომ ცოტას სვამდა და უფრო ცოტას ჭამდა, მისთვის სველი მიწა თბილი საგები იყო და ქარიშხალი - კარგი ამინდი.
ვინც ცოტას ჭამს, ან სულ არ ჭამს და სვამს, ბუმბულს არ აგროვებს და ბუნაგს არ იშენებს, რა უნდა ქნას? უნდა უყუროს მთას, ცას და, მით უმეტეს, თუ ხმის გამცემი არავინ ჰყავს, თავის თავს მაინც ესაუბროს; თავის თავთან მუსაიფს კი ფიქრი ჰქვია. როგორმე მარტო არ უნდა დარჩე და ფიქრისათვის არ მოიცალო, თორემ წასულია შენი საქმე!"
და თითქოს სრულიად რუხ, უიმედოდ დარჩენილ ქვეყანაში, მაინც ენთო სიყვარული. ამ გრძნობას ლექსს ჭარმაგიც უწერდა:
ზოგჯერ ვიტყვი: რაღა დროის!
გაზაფხულზე შემხვედროდი,
სრასასახლეს აგიგებდი,
მტრის ციხეებს დავანგრევდი.
ახლა, როცა ჟამსა ვგმობდი,
ახლა, როცა ჟამი მგმობდა,
ახლა, როცა ზაფხულს გავცდი,
როცა დამიშემოდგომდა,
ახლა, როცა ზურმუხტისფერს
ქარვისფერი ეპარება,
ახლა რა მემიჯნურება,
ახლა რა მენესტანება?
რაღა დროის გარდახდილ ვარ
და დრო გამიმქისებია,
აღარც გაზაფხული მერგო,
არც აპრილი მღირსებია.
***
წვიმდა,
წვიმდა,
ფეხშიშველას
მისველებდა წვიმა წვივებს,
თითქოს გაუდარებია,
ჩემთვის რად წვიმს,
რა აწვიმებს?!
სიყვარულიანი წავიდა ამქვეყნიდან....